Jak napisać opowiadanie, by inny chcieli nas czytać? Wszyscy znamy ten ból, gdy siadamy przed pustą kartką, a w głowie nie mamy pomysłu na nowy tekst. W przygotowanym przez nas poradniku znajdziesz rady, jak pisać i redagować opowiadania, dowiesz się także, co zrobić, gdy brakuje Ci weny twórczej.
Spis treści
Co to jest opowiadanie?
Opowiadanie to jedna z najstarszych form komunikowania się ludzi. Jest relacją ze świata zdarzeń i odnajdziemy tę formę w najstarszych zachowanych tekstach kultury, np. w eposach Homera, w „Biblii”, czy w średniowiecznych eposach rycerskich.
Od najdawniejszych czasów ludzie chętnie słuchali opowieści. Była to dla nich nie tylko rozrywka, ale i możliwość dowiedzenia się czegoś o świecie. Opowiadanie nie polega tylko na wiernym odtworzeniu historii, ale i na poruszaniu tematów dotyczących niezwykłości, cudowności, dziwności.
Opowiadanie – definicja
Według „Słownika języka polskiego” pod hasłem „opowiadanie” znajdziemy:
„to, co jest opowiadane, opowieść; w literaturze: niewielki utwór epicki prozą, tematycznie ograniczony do jednego wątku fabularnego, różniący się od noweli brakiem wyraźnej konstrukcji, luźnym układem akcji, często wzbogacanej epizodami”.
Opowiadanie należy do gatunku epickiego, a teoria literatury określa je także jako podstawową, obok opisu, formę narracji (od łac. narro – opowiadam). Opowiadanie przedstawia narastający tok zdarzeń, najczęściej uporządkowany w ciąg przyczynowo skutkowy i jest w utworze epickim istotnym składnikiem fabuły.
Zanim zaczniemy pisać
Rozpoczęcie tekstu jest bardzo ważne. Przyciąga czytelnika i pomaga mu zdecydować, czy chce dalej czytać tekst, czy zakończy go już na pierwszym akapicie. Jeśli nie wiesz, jak zacząć opowiadanie i jakie dobrać słowa, by powstało coś świeżego i klarownego, sięgnij po ulubioną książką i przeczytaj z niej kilka fragmentów. Po ulubiony wiersz, artykuł w prasie, który szczególnie przypadł Ci do gustu. Przypomnij sobie teksty ulubionych piosenek.
Zainspiruj się tym co widzisz dookoła. Przejdź się na spacer, pobiegaj lub zagraj w piłkę. Po prostu zrób to, co sprawia Ci przyjemność i zastanów się, dlaczego to robisz. Jaki to ma sens? Takie same pytania postaw do opowiadania, które chcesz napisać. Dlaczego czytelnik ma przeczytać Twoją pracę? Co ono wniesie i co z niego wynika?
Czytelnik musi czuć, że nie marnuje czasu. Pomyśl, jakie teksty przyciągają Twoją uwagę? Co sam chętnie czytasz i co podoba Ci się u innych twórców, pisarzy i pisarek? Nie chodzi o to, by kopiować ich styl, ale wychwycić, jakie figury retoryczne stosują, by przyciągnąć odbiorcę i go zaciekawić. Dużo czytaj, oglądaj i notuj. Zapisuj od razu swoje pomysły i wykorzystuj je w swoich pracach.
Kompozycja opowiadania
Jak napisać opowiadanie, by przyciągnęło odbiorcę i było prawidłowo skomponowane? Opowiadanie musi zaciekawić czytelnika i wywoływać w nim emocje. Aby tego dokonać stosuje się różnego rodzaju „chwyty fatyczne” (nastawione na podtrzymanie kontaktu). Dzięki nim adresat nie znudzi się przed zakończeniem opowieści. Można wykorzystać opóźnienie akcji, wprowadzić element tajemniczości lub zaskoczyć nieoczekiwaną puentą.
Struktura opowiadania
Na elementy struktury opowiadania składają się:
– motywy statyczne: bohater (bohaterowie), przedmioty go otaczające, elementy świata natury, zjawiska przyrody,
– motywy dynamiczne (zdarzenia): podróż, spotkanie, rozmowa itp.,
– czas przedstawiony w opowiadaniu,
– przestrzeń przedstawiona w opowiadaniu,
– narrator najczęściej wypowiada się w trzej sobie ( narrator trzecioosobowy), rzadziej w pierwszej osobie (narrator pierwszoosobowy)
Co powinno zawierać opowiadanie?
Opowiadanie ma trójdzielną budowę – wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Może zawierać inne formy np. opis, charakterystykę lub dialog.
Schemat opowiadania:
Tytuł
Tytuł opowiadania powinien być atrakcyjny, ciekawy i przykuwać uwagę.
Cechy dobrego tytułu
– wywołuje emocje, używa słów nacechowanych emocjonalnie
– zawiera interesujące fakty i mówi o czym będzie tekst
– odpowiada na potrzebę czytelnika – tłumaczy, że tekst nas czegoś nauczy lub zapewni nam rozrywkę
– zapowiada ciekawą historię (opowieść)
Wstęp
We wstępie wprowadza się akcje, prezentuje sytuację i sylwetki bohaterów, a także miejsce, okoliczności i czas.
Rozwinięcie
W rozwinięciu następuje opis wydarzeń. Nawet jeśli nie są one przestawione w porządku chronologicznym, to ważne, by zachowały łańcuch przyczynowo-skutkowy.
Zakończenie
To miejsce, w którym pojawia się rozwiązanie akcji i puenta. Zakończenie może być niedopowiedziane, jednak należy je zaakcentować.
Rodzaje opowiadań
Wyróżniamy opowiadania odtwórcze i opowiadania twórcze.
Opowiadanie odtwórcze służy do odtworzenia wydarzeń, przedstawionych w czyjeś wypowiedzi, lekturze, spektaklu, czy filmie. Wymaga znajomości dzieła i skupia się na kreowaniu świata przedstawionego w opowiadaniu wyłącznie do elementów, występujących w pierwowzorze. Nie należy wprowadzać dodatkowych wątków, postaci i zdarzeń, które zmieniły fabułę lub bohaterów. Jednak samemu można zdecydować, w jaki sposób wykorzystać akcję i wątki poboczne dzieła.
Opowiadanie twórcze to samodzielna kreacja świata przedstawionego przez autora. W takim razie, jak napisać opowiadanie twórcze? W opowiadanej historii warto skupić się na własnych doświadczeniach lub puścić wodze fantazji i wykreować fikcję. Narrator może snuć opowieść w trzeciej osobie, jakby obserwował tylko zdarzenia, nie uczestnicząc w nich. Wówczas zachowuje obiektywizm, powstrzymuje się od ocen i komentarzy. Drugą możliwością jest pisanie w pierwszej osobie. W takim wypadku można zaznaczyć własną ocenę tego, o czym się opowiada oraz podkreślić własne odczucia i przeżycia.
Jak napisać opowiadanie krok po kroku
Kształt opowiadania zmienia się w zależności od tego, o czym chcemy opowiadać.
– Zanim zaczniesz pisać opowiadanie przemyśl przebieg zdarzeń, które zamierzasz przedstawić – wyodrębnij zdarzenia główne, miejsca, w których umieścisz akcję, oraz sylwetki bohaterów. Warto przygotować sobie plan wydarzeń i wypunktować przebieg akcji.
– Zastanów się także, jakie tempo będzie najlepsze dla przedstawianej akcji, czy użyjesz przede wszystkim zdań pojedynczych, czy także złożonych. Przemyśl kwestie dialogu. Jeśli chcesz go wprowadzić, to w jakiejś postaci?
– Najważniejszą kwestią jest narrator. Zdecyduj, czy w Twoim opowiadaniu będzie narrator pierwszoosobowy czy trzecioosobowy.
– Przemyśl kompozycję i sposoby zaciekawienia czytelnika swoją opowieścią.
– Gdy zastanowiłeś/zastanowiłaś się nad powyższymi punktami czas przystąpić do pisania. Pisząc tekst pamiętaj o sposobach wprowadzenia dialogu oraz o poprawności językowej i stylistycznej.
Język opowiadania
Jak się pisze opowiadanie i jakich części mowy w nim użyć? To pytanie, które często zadają sobie uczniowie oraz osoby, które chcą opublikować swoją twórczość np. na blogu. Opowiadanie jest relacją z przebiegu zdarzeń, dlatego dominują w nim czasowniki. To część mowy, informująca o tym, co się z kimś (czymś) dzieje, gdzie się znajduje, w jakim jest stanie. Czasowniki wskazują na ruch i zmiany, jakie dokonują się w świecie. Dynamizują akcję.
W opowiadaniu przeważają czasowniki w czasie przeszłym, ponieważ najczęściej oddają relację między opowiadającym a treścią opowieści. Używaj czasowników dokonanych („napisał”) niż niedokonanych („pisał”), opowiadanie nabiera wówczas większej wiarygodności.
Szukaj obrazu, który wizualizuje to, co chcesz pokazać. Co oznacza „wyjątkowy”, „szybki”, „atrakcyjny”, „niesamowity”? Takie wyrażenia nie budują wizualnych skojarzeń, więc nie działają na wyobraźnię czytelnika. Pisanie konkretnie warto zastosować w każdym tekście, nie tylko w opowiadaniu.
Stephan King radzi:
„Nie pisz, że księżyc jasno świeci. Napisz, że odbija się w tafli jeziora”.
Składnia
Opowiadanie zazwyczaj przedstawia akcję, a więc ciąg zdarzeń przyczynowo-skutkowych. Składnia opowiadania będzie odmienna od innych form wypowiedzi, np. opisu. Aby przedstawić kolejne zdarzenia, użyj zdań pojedynczych, których następstwo odzwierciedli przebieg zdarzeń. Jeżeli chcesz zdynamizować akcję, użyj zdań złożonych współrzędnie.
Jak napisać opowiadanie, gdy nie mamy weny twórczej?
Wiele osób zadaje sobie pytanie, jak napisać opowiadanie, gdy nie ma pomysłu, a czas na oddanie pracy zbliża się wielkimi krokami. Podpowiadamy, co może pomóc Wam w pisaniu.
Znajdź swoją idealną porę na pisanie. Niektórzy najbardziej twórczy są o poranku i to wtedy najlepiej im się skupić. Drudzy wolą pracę późnym wieczorem, gdy wszyscy domownicy już śpią i nic ich nie rozprasza. Jeżeli masz taką możliwość pisz o swojej ulubionej porze i wykorzystaj ten czas na kreatywną pracę.
Zanim rozpoczniesz pisanie pobudź kreatywne obszary mózgu. Doskonałym sposobem, aby tego dokonać, jest czytanie, które wprowadzi Cię w nastrój twórczy. Usiądź na chwilę z książką i przekonaj się, że po lekturze o wiele łatwiej będzie Ci się pracować nad tekstem.
Nie zapominaj o robieniu notatek i zapisywaniu na bieżąco, tego co Cię inspiruje. W momentach braku weny możesz sięgnąć po swój notes i odkryć w nim kopalnię pomysłów.
Jeżeli pisanie sprawia Ci trudność zmień otoczenie. Posłuchaj muzyki, przejdź się na spacer. Zmiana otoczenia nie musi być drastyczna. Wystarczy, że usiądziesz w innym miejscu w mieszkaniu, a już możesz poczuć różnicę.
Sposobów na pisanie i pobudzanie kreatywności jest wiele, jednak ważne byś wybrał/a te, które najbardziej Ci odpowiadają. Z każdym kolejnym tekstem powinno być łatwiej. Powadzenia!
Brak Komentarzy