Atak na World Trade Center należy do wydarzeń, które pozostają na zawsze w pamięci. Dokładnie pamiętam dzień, w którym dowiedziałem się o ataku. Widzę szczegóły przed oczami jakby to było wczoraj, a przecież w tym roku mija 20 lat od tego tragicznego wydarzenia. Wracam ze szkoły. Rzucam plecak w kąt. Choć muszę uczyć się do sprawdzianu z j. niemieckiego, włączam telewizor. Tylko na moment, żeby poskakać po kanałach. Niemal na każdym kanale pokazują obraz płonących wież z Nowego Jorku. Telewizor zostaje wyłączony dopiero późnym wieczorem. Klasówki następnego dnia nie było.
Książka Lowrence Wright’a „Wyniosłe wieże” rzuca nowe światło na to wszystko, co stało się 11 września 2001 roku. Dostarcza odpowiedzi na pytania o motywy sprawców, sposoby ich działania i przede wszystkim o to, czy można było temu zapobiec. Rozwiewa wszelkie wątpliwości zagorzałych zwolenników teorii spiskowych. Każdy fan filmów dokumentalnych, takich jak: „Fahrenheit 9/11” Michael Moor’a czy „Zeitgeist”, może teraz porównać wersje zdarzeń z książką i sprawdzić co brzmi bardziej wiarygodnie.
Autor rozpoczyna ciąg opisywanych wydarzeń cofając się do pierwszej połowy XX w. Wtedy to, swój początek ma bum paliwowy na półwyspie arabskim . Wtedy również Mohammad Bin Laden zaczyna tworzyć imperium budowlane. Ogromne imperium przynoszące gigantyczne dochody, które później będą wykorzystywane do finansowania działań organizacji terrorystycznej – Al-Kaidy, na której czele stanie syn Mohammada (jeden z 56 dzieci, które ma z 22 żonami) – Osama.
Skupiając się na najważniejszych wydarzeniach z życia Osamy – tych, które zdefiniowały go jako radykalnego islamskiego przywódcę – Lawrence Wright ułatwia czytelnikowi zrozumienie podejmowanych przez niego decyzji. Kto wywarł wpływ na światopogląd Bin Ladena? Skąd wzięła się jego nienawiść do Zachodu i nowoczesności? Jak budował swoją wiarygodność wśród islamskich bojowników? – Na te i wiele innych pytań znajdziemy odpowiedzi w „Wyniosłych wieżach”. Mnie zawsze zastanawiało, co może motywować człowieka, który dokonuje samobójczego ataku terrorystycznego. Autor, pokazując szerszy kontekst poprzez opisanie warunków życia, podejścia do religii, poziomu edukacji czy relacji społecznych na bliskim wschodzie, odpowiada mi dlaczego męczęńska śmierć mogła wydawać się komuś „atrakcyjną” opcją.
Zdaniem Wright’a, jeśli na czele Al-Kaidy stałby ktoś inny niż Osama Bin Laden to do ataków z 11 września lub innej podobnej tragedii by nie doszło. Saudyjczyk wziął odpowiedzialność za wszystkie ataki, ale jak sam przyznał, nie spodziewał się aż taki wielkiej skali zniszczeń. Zakładał, że zginą wszyscy pasażerowie samolotów oraz ludzie przebywający w wieżach na 3-5 piętrach bezpośrednio przy miejscu uderzenia. Nie przypuszczał, że obie wieże zostaną całkowicie zniszczone.
Świat się wtedy zmienił. Pod pretekstem walki z terroryzmen wprowadzono liczne ograniczenia swobód obywatelksich. Przez 20 lat zdarzyliśmy się już do tego przyzwyczaić, a wielu z nas może nawet nie pamięta jak świat wyglądał wcześniej. Wszechobecne kontrole i monitoringi wcale nie należały do codzienności.
Czy można było to przewidzieć i tej tragedii zapobiec? W książce znajdziemy liczne przykłady działań agencji bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych, które pozostawiają wiele do życzenia. Można się dzisiaj zastanawiać – coby było gdyby…? – ale nic to nie zmieni. Z historii przedstawionych w książce wynika, że zostało popełnionych wiele błędów. Czas pokaże czy zostały wyciągnięte odpowiednie wnioski.
Lektura momentami szokuje bo zachodni system wartości ma niewiele wspólnego z systemem wartości islamskich radykałów. Mimo to, warto poznać odmienny punkt widzenia. Nie trzeba się z nim zgadzać, ale sama świadomość w jaki sposób, ktoś żyjący (całkiem niedaleko) może postrzegać świat, pozwala lepiej zrozumieć to, co się na tym świecie dzieje i co może się kiedyś wydarzyć.
Piotr Siemek
Brak Komentarzy