Kapitalizm państwowy – pojęcie ekonomiczno-polityczne wykorzystywane w różnych znaczeniach przez liberałów oraz marksistów (przede wszystkim trockistów), a także przez niezależnych ekspertów.

W swoim klasycznym znaczeniu kapitalizm państwowy oznaczał gospodarkę, w której kapitalistyczne stosunki produkcji, oparte na własności prywatnej, znajdują się pod ścisłą kontrolą instytucji państwowych, np. gospodarkę głównych potęg światowych w czasie I wojny światowej. Współcześnie pojęcie kapitalizmu państwowego stosuje się najczęściej do gospodarek krajowych, w których, wbrew zasadzie całkowitej wolności rynku, państwo interweniuje, by bronić interesów wielkich firm.

W zasadniczo innym znaczeniu pojęciem tym posługują się lewicowcy, marksiści i neomarksiści różnych nurtów (w tym neotrockiści), dla których państwowy kapitalizm panuje bądź panował w państwach określających się oficjalnie jako socjalistyczne, posiadających na własność całość krajowej gospodarki (np. ZSRR), lecz w praktyce stosujących wobec robotników te same zasady i mechanizmy wyzysku, co w krajach kapitalistycznych. Zdaniem zwolenników tej teorii, formalna kwalifikacja form własności w gospodarce (zakładów pracy, fabryk itp.) jako państwowych, sama w sobie nie zmienia stosunków produkcji i pracy – z kapitalistycznych na socjalistyczne, pozostają więc one (w ich ocenie) faktycznie kapitalistyczne. Teoria ta dotyczy także stosowania przez monopolistyczny aparat zarządzający własnością państwową takich, charakterystycznych dla kapitalizmu, zasad rynkowych jak akumulacja wartości dodatkowej, nastawienie na zysk (komercjalizacja) czy regulacja stosunków pracy i stosunków społecznych przez popyt i podaż, wydajność oraz konkurencyjność. Jej zwolennicy uważają, że państwo posiadające monopol w dziedzinie gospodarki także może kierować się (i w wielu wypadkach kieruje się) logiką rynkową w zarządzaniu zasobami wytwórczymi i społecznymi, podobnie do prywatnych przedsiębiorstw i korporacji. Pojęcia państwa jako kapitalisty zbiorowego używał także teoretyk klasycznego marksizmu, Fryderyk Engels, a samo pojęcie państwowego kapitalizmu pojawiało się w jeszcze innym, niż wyżej wymienione i pozytywnym znaczeniu w publikacjach Włodzimierza Lenina na określenie polityki NEP.