WSTĘP Teren objęty niniejszym zeszytem Katalogu stanowi obszar dawnego powiatu płockiego (bez miasta Płocka), wchodzącego do r. 1975 w obręb województwa warszawskiego. Południowa granica dawnego powiatu oparta jest o bieg Wisły, jedynie niewielki obszar obecnego przedmieścia Płocka - dzielnica Radziwie - znajduje się po drugiej stronie rzeki i wraz z Płockiem omówiona zostanie w osobnym zeszycie Katalogu Zabytków Sztuki dawnego województwa warszawskiego. Leżące obecnie również w granicach miasta dawne wsie Imielnica i Trzepowo uwzględnione zostały w niniejszym zeszycie ze względu na ich historyczną odrębność. Teren ten, stanowiący równinny obszar moreny dennej, położony jest w dorzeczu prawobrzeżnej Skrwy, przebijającej się malowniczymi wąwozami przez plaskowzgórze tzw. Wysoczyzny Płockiej. Przecinają go niewielkie rzeczki - Mołtawa, uchodząca do Wisły w okolicach Kępy Polskiej, oraz Płonka, dopływ Wkry. Dziś obszar niemal bezleśny, poza kompleksami lasów w okolicach Brwilna Górnego i Sikorza, pokryty żyznymi glebami, należał już w średniowieczu do najgęściej zaludnionych ziem Mazowsza dzięki dobrym warunkom uprawy i dogodnemu układowi dróg zarówno wodnych jak i lądowych. Najważniejszym szlakiem handlowym była Wisła, umożliwiająca wywóz znacznych ilości drewna i zboża. Wzdłuż jej prawego brzegu biegła równolegle ze wschodu ważna arteria handlowa przez Wyszogród i Płock na Kujawy oraz do Torunia i Gdańska. Inne gościńce łączyły się z przeprawami wiślanymi w Płocku i Wyszogrodzie. Spośród nowszych skrajem północno-wschodnim dawnego powiatu przebiega szosa z Warszawy przez Górę, Drobin, a dalej Sierpc do Torunia.