„Złota legenda” to zbiór opowieści o chrześcijańskich świętych, opracowany w drugiej połowie XIII w. przez włoskiego dominikanina Jakuba de Voragine. W swojej epoce, a i później, dzieło to cieszyło się ogromną popularnością: do dziś zachował się przeszło tysiąc rękopisów, liczba wydań drukowanych w samym tylko XV w. osiągnęła zaś niemal setkę. Nic dziwnego, „Złota legenda:” stanowi bowiem doskonałe ucieleśnienie ducha późnego średniowiecza, z jego głęboką religijnością, czcią dla męczenników, żarliwą, choć czasami naiwną wiarą w cuda dokonywane przez błogosławionych, a także z zamiłowaniem ówczesnych ludzi do opowieści przesyconych magią i niezwykłością.
Przez całe stulecia historie zebrane w tym tomie kształtowały wyobraźnię zarówno artystów tworzących wizerunki świętych Pańskich, jak i autorów opisujących ich żywoty i męczeńską śmierć. „Legendę” Jakuba de Voragine czytelnicy nazwali „złotą”, chcąc podkreślić jej doskonałość – i zaiste, zapisała się ona złotymi zgłoskami w dziejach kultury i literatury europejskiej.
Przedstawiony tu polski przekład „Złotej legendy” stanowi obszerny wybór z oryginalnego łacińskiego utworu; dołączono do niego, w charakterze dodatku, kilka najsłynniejszych opowieści o polskich świętych. Dzieło zostało zaopatrzone w obszerny wstęp, przypisy i bibliografię oraz uzupełnione krótkim, popularnie napisanym posłowiem.