Książka odnosi się do sytuacji prawnej obywateli państw trzecich i bezpaństwowców, którzy na terytorium państw członkowskich UE złożyli wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej. Koncentracja rozważań na ewolucji Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego pozwoliła na ukazanie dynamiki postrzegania praw podstawowych przez państwa członkowskie UE i przez instytucje UE, uwidoczniając podział na kraje oczekujące głębszej współpracy w ramach polityki imigracyjnej i azylowej oraz na te obawiające się utraty swoich kompetencji na rzecz instytucji unijnych. Zagadnienia te budziły i budzą bowiem wiele emocji, zwłaszcza w krajach, w których cudzoziemcy stanowią znaczny procent mieszkańców. Zebrane w książce informacje statystyczne dotyczące skali imigracji do państw członkowskich UE zapewniają więc rzetelne tło rozważań o ograniczaniu wtórnych ruchów migracyjnych, a także o wspólnych minimalnych standardach dotyczących recepcji osób poszukujących ochrony, procedur rozpatrywania ich wniosków oraz norm kwalifikacji cudzoziemców jako osób poszukujących ochrony. Analizie poddano regulacje przyjęte od maja 1999 r. do 2012 r. i inicjatywy, które podejmowano od 2015 r. w celu ograniczenia skutków największego w historii UE kryzysu imigracyjnego. Odniesiono się więc do decyzji w sprawie relokacji wnioskodawców z Włoch i Grecji do pozostałych państw członkowskich UE, wsparcia greckich i włoskich służb migracyjnych oraz zawarcia Porozumienia UE–Turcja. Szerokie zdefiniowanie zakresu temporalnego i przedmiotowego badań umożliwiło zaś sformułowanie postulatów de lege ferenda.