Wojny włoskie – seria konfliktów zbrojnych toczonych w latach 1494-1559, z udziałem Francji, Hiszpanii, niemieckiego rodu Habsburgów, Państwa Kościelnego, Wenecji, Florencji, Neapolu, Mediolanu i licznych drobnych państewek włoskich; czasem w wojny te angażowały się również inne państwa – Anglia, Szkocja, Szwajcaria czy nawet Imperium Osmańskie.

Bezpośrednią przyczyną ich wybuchu były francuskie roszczenia do sukcesji w Królestwie Neapolu i Księstwie Mediolanu. Andrzej Wyczański stwierdził, że można wyróżnić dwie fazy wojen włoskich: w pierwszej, trwającej od roku 1494 do 1516, celem wojen było podporządkowanie sobie przez zachodnioeuropejskie mocarstwa całości lub części Półwyspu Apenińskiego. W drugiej fazie, trwającej od roku 1521 do 1559, Włochy były już tylko jednym z teatrów działań wojennych, a przyczyną wojen była przede wszystkim rywalizacja o hegemonię w zachodniej Europie, tocząca się między Habsburgami, którzy za panowania Karola V skupili w swych rękach trony Hiszpanii, Neapolu, Sycylii, Niderlandów i Austrii oraz koronę cesarską Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a Francją, okrążoną teraz przez posiadłości habsburskie. Największym ze starć jest bitwa pod Pawią w 1525, w Lombardii, w której to wojska Karola V pokonały armię francuską, biorąc do niewoli króla Francji Franciszka I. Ten jednak łamiąc późniejszy (kapitulancki) traktat pokojowy, wymknął się Hiszpanom z rąk. Wojny włoskie zakończono ze względu na bankructwo Hiszpanii oraz początek wstrząsów religijnych we Francji (hugenoci), pokojem w Cateau-Cambrésis w Niderlandach. Znaczącym elementem tych wojen są często się zmieniające koalicje, które zawierali często niedawni wrogowie przeciw niedawnym sojusznikom.