W publikacji przedstawiono w ujęciu teoretycznym wybraną problematykę wiążącą się z zakresem wiedzy o społeczeństwie jako: przedmiocie poznania i wychowania, człowieku i jego relacjach społecznych, rodzinie – najbliższym człowiekowi środowisku społecznym. Część teoretyczna zawiera także wybrane koncepcje tworzenia się społeczeństwa. Tematykę kształcenia i wychowania uczniów do życia w społeczeństwie przybliżono w zarysie historycznym, jak też w uwarunkowaniach współczesnych w Polsce. W jednym z rozdziałów przeprowadzono analizę założeń kształcenia ogólnego w gimnazjum, uwzględniając w szczególności cele i treści przedmiotu Wiedza o społeczeństwie określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz rolę nauczyciela w tej edukacji. Zaprezentowane badania łączą się z dwoma zakresami poznania, nauczaniem wiedzy o społeczeństwie w gimnazjach na Opolszczyźnie. Jeden stanowi próbę zbadania i określenia uwarunkowań tego kształcenia, drugi łączy się z ukazaniem efektów – pozyskanej przez uczniów wiedzy i umiejętności. Materiał empiryczny pochodzi z badań realizowanych w opolskich gimnazjach w latach 2002–2005. Zebrane wyniki na podstawie testu przeprowadzonego wśród uczniów oraz ankiet skierowanych do uczniów, jak i nauczycieli, umożliwiły sformułowanie wniosków i propozycji do rozważenia w projektowaniu edukacji obywatelskiej w przyszłości.