Zwolennicy teorii pierwszej grupy uważają, że przyczyna ubóstwa leży w zachowaniu samych ubogich. Zakładają, że sytuacja w jakiej znaleźli się ci ludzie wynika głównie z ich cech osobowych, zachowania czy podejścia, niezależnie od czynników przez które były kształtowane. Można to określić też przez brak odpowiedniej motywacji do produktywnego postępowania, lub brak umiejętności czy możliwości do starań mających na celu poprawę sytuacji w jakiej się znajdują teraz i w jakiej będą się znajdować w przyszłości.