Publikacja dotyczy różnorodnych zjawisk występujących w sztuce polskiej XIX i XX w. Autorka omawia dramatyczne przejście od estetyki realizmu poprzez modernizm, okres wolnej Polski, dwudziestolecia międzywojennego, trudne lata II wojny światowej i PRL aż po dzień dzisiejszy. Zwraca uwagę na napięcie, jakie wytwarza się w odbiorze dzieł sztuki uwikłanych w relacje pomiędzy silnym, patriotycznym etosem walki narodowowyzwoleńczej i apologią narodu polskiego a sentiment del’art. Książka adresowana jest do osób zainteresowanych historią sztuki polskiej ostatnich dwóch wieków. Dla muzealników oraz osób zajmujących się obrotem dziełami sztuki może stanowić pomoc w zakresie ustalania proweniencji wytworów mniej znanych artystów (takich jak Henryk Weyssenhoff, Henryk Piątkowski, Henryk Kuna, Edward Wittig, Łukaszowcy, Rytmiści). „Książka jest zbiorem siedmiu esejów na temat sztuki polskiej od schyłku XIX do XX w. Dobór tematów jest bardzo ciekawy i z całą pewnością nieprzypadkowy, pozwalający czytelnikowi na właściwą ocenę i analizę najważniejszych zjawisk w sztuce polskiej od końca XIX aż do pierwszych lat XXI w. Wszystkie eseje cechuje bardzo staranna konstrukcja myślowa, wysoki poziom merytoryczny, a zarazem dbałość o wymagającego czytelnika. Aneta Pawłowska to bez wątpienia doświadczony historyk sztuki, czołowa reprezentantka średniego pokolenia polskich badaczy, związana z coraz ciekawszym i prężniej działającym środowiskiem łódzkim, autorka wielu bardzo interesujących tekstów, z lektury których można wywnioskować, że jest typem badacza kompletnego, lubiącego chodzić własnymi drogami, a zarazem pisać szczerze i otwarcie o tematach dotąd pomijanych lub ocenianych i analizowanych z jednej tylko perspektywy. Jestem głęboko przekonany, że książka nie tylko stanie się jedną z najchętniej czytanych pozycji przez liczne grono znawców i miłośników sztuki polskiej XIX i XX w., lecz także pozwoli innym badaczom na szersze spojrzenie na wybrane zjawiska mające miejsce w dziejach naszego malarstwa i rzeźby ostatnich 150 lat”. Prof. dr hab. Lechosław Lameński Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II