cz. I - 366 s. - 1953 r. cz. II - 246 s. - 1954 r. Metoda Stanisławskiego, system Stanisławskiego – określenie zbioru reguł sztuki aktorskiej opracowanych przez rosyjskiego reżysera teatralnego Konstantego Stanisławskiego. Metoda Stanisławskiego odkrywała nowe środki techniki aktorskiej oparte na realizmie psychologicznym postaci. Stanisławski angażuje w grę cały organizm – w przeciwieństwie do Diderota, uważa, że umysł i ciało współgrają dzięki podświadomości (sprzeciwiał się teorii umysłu kierującego ciałem). Uważał, że Świadome oddziałuje na podświadomość i to było jednym z jego podstawowych haseł. Uważa za podstawę do gry tzw. okoliczności założone, w których skład wchodzi m.in. zadanie główne. Są to okoliczności scenariuszowe, jak również historyczne, oraz konsekwencje wynikające z decyzji reżysera, czy wizji scenografa, które po wnikliwej analizie psychologicznej tworzą schemat stworzenia postaci aktorskiej. Zadanie założone jest głównym zadaniem danej postaci w założeniu scenariusza, natomiast podczas poszczególnych scen dzieli się na zadania poboczne. Stanisławski nakazuje aktorowi czerpać z punktów odniesień własnych, to jest zapisu przeżyć wewnętrznych, wspomnień itp. Zaczyna się od tego, że aktor potrafi wyobrazić sobie wszystko cieleśnie. Wyobraża sobie, co by się stało, gdyby znalazł się w takiej sytuacji. Aktor powinien być w każdej chwili gotowy na odbieranie bodźców, a co za tym idzie na dokonanie improwizacji. Na grę aktora wpływa również gra jego partnera i dostarczane przez niego bodźce. Wyobraźnia, obserwacja i własne przeżycie. Czyli to, na czym według Stanisławskiego powinni opierać się aktorzy. Metoda opisana po raz pierwszy w pracy K. Stanisławskiego, (po rosyjsku): "Работа актёра над собой" transkryp. pl: "Rabota aktiora nad soboj)" - Praca aktora nad sobą, Moskwa, 1938 r., polski przekład: Warszawa, 1954 r. Aktorstwo, zjawisko pełne paradoksów, opisywane i badane od początków swego istnienia, wymyka się skutecznie próbom racjonalizacji, systematyzacji, udostępniając badaczom jakąś część swojej istoty, jakiś kontekst zaledwie. Jestem wielbicielem dzieła Michaiła A. Czechowa. Jego książka O technice aktora nie ma sobie równych. Nie można jednak zapominać, że praca ta bez badań Stanisławskiego jest jak dom bez fundamentów. Dobrze, że owe podwaliny krakowska Szkoła Teatralna dziś przypomina. Język starzeje się jak człowiek. Następne pokolenia często właśnie przez język zniechęcają się do lektury tekstu. Mam nadzieję, że obietnica tłumacza (pana Jerzego Czecha): ... sens ten sam, opakowanie - jak najprostsze, stanie się faktem i przywróci, wraz z dziełem Stanisławskiego, potrzebę odkrywania i badania fenomenu aktorstwa. Konstantin Siergiejewicz Stanisławski, właściwe nazwisko Aleksiejew, ros. Константин Сергеевич Станислaвский; ur. 5 stycznia?/17 stycznia 1863 w Moskwie, zm. 7 sierpnia 1938 tamże) – rosyjski reżyser teatralny, aktor, wykładowca, twórca reżyserii, opery i pierwszego systemu interpretacji, Ludowy Artysta ZSRR. Był także etykiem teatru. Pozostawił po sobie jedne z piękniejszych słów dotyczących pracy na deskach: „Należy kochać Teatr w sobie, a nie siebie w Teatrze.Stanisławski urodził się w bogatej rodzinie kupieckiej w Moskwie. Aby nie narażać na szwank dobrego imienia nazwiska rodziny Aleksiejewów (zawód aktora nie był powodem do dumy) przybrał pseudonim artystyczny Stanisławski (zaczerpnięty od tancerki – Stanisławskiej). W 1888 roku był jednym z założycieli Moskiewskiego Towarzystwa Sztuki i Literatury. W 1898, razem z Władimirem Niemirowiczem-Danczenką napisał Manifest przyszłości teatru i założył Moskiewski Teatr Artystyczny (MChAT), któremu poświęcił większość życia, i z którym jest do dziś kojarzony. Zasadniczą wiedzę aktorską zdobył w okresie pracy w Małym Teatrze w Moskwie. Opierając się na tradycjach teatru rosyjskiego, w którym bardziej od przedstawienia liczyło się przeżywanie uczuć bohatera, stworzył system aktorskiego mistrzostwa, które stało się podstawą dla współczesnych aktorów, zarówno w Rosji, jak i za granicą. Jeden z uczniów Stanisławskiego, Michaił Czechow, wyemigrował do Ameryki, gdzie spopularyzował metody gry aktorskiej swojego nauczyciela. Dzięki temu obecna szkoła aktorska założona przez Lee Strasberga i nosząca jego imię, kształci aktorów według metody Stanisławskiego. Pierwszym przedstawieniem, opracowanym według tego systemu był Car Fiodor Iwanowicz Aleksieja Tołstoja. Dramat ten był politycznie podejrzany ponieważ ukazywał cara słabego. W rolę cara wcielił się Iwan Moskwin. ! Uwagi: Oprawa zarysowana i zabrudzona. Brzegi stron zakurzone.