Sól ziemi – powieść Józefa Wittlina, opublikowana w 1935 roku. Utwór miał stanowić pierwszą część trylogii pt. Powieść o cierpliwym piechurze, jednak dalsze części cyklu nie zostały dokończone przez autora. Sól ziemi opowiada o losach Piotra Niewiadomskiego, analfabety i prostaczka, wcielonego do wojska w czasie I wojny światowej. Powieść zawiera akcenty pacyfistyczne i związana jest z poetyką ekspresjonizmu. W 1939 roku Sól ziemi wymieniano jako jedną z propozycji do literackiej Nagrody Nobla.Wittlin pracował nad powieścią ok. 10 lat. Ostatecznie ukazała się ona w 1935 roku (z datą wydania 1936). Planowana była jako pierwsza część trylogii Powieść o cierpliwym piechurze, której dalsze części miały nosić tytuły kolejno: Zdrowa śmierć i Dziura w niebie. Pozostałych tomów pisarz jednak nigdy nie dokończył (co, według relacji Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, było powodem artystycznej goryczy, towarzyszącej Wittlinowi pod koniec życia). Część z gotowych fragmentów tomu drugiego zaginęła w 1940 roku, podczas nieudanej próby ucieczki pisarza z Francji do Wielkiej Brytanii. Fragment Zdrowej śmierci ukazał się jedynie w "Kulturze" paryskiej w 1972 roku.Bohaterem utworu jest Piotr Niewiadomski, analfabeta, syn Hucułki i nieznanego Polaka. Pracuje jako tragarz na stacji Topory-Czernielica. Kiedy wybucha wojna, zostaje jednak awansowany – ma zastąpić dróżnika Banasika, który został powołany do wojska. Awans cieszy go szczególnie ze względu na możliwość noszenia czapki kolejowej z cesarskim orłem. Niedługo potem Niewiadomski zostaje wezwany na komisję poborową w Śniatynie. Tam, pomimo problemów z sercem, zostaje uznany za zdolnego do służby i wcielony do piechoty. Po komisji, wraz z innymi rekrutami, składa przysięgę wierności cesarzowi. W domu Piotr żegna się ze swoją kochanką Magdą, ulubionym psem Basem i przygotowuje się do opuszczenia wsi. W dzień wyjazdu garnizonu (21 sierpnia) Huculi dowiadują się o śmierci papieża Piusa X, która miała miejsce nocą. Po południu są świadkami zaćmienia słońca. Odczytują to jako oznaki końca świata.Na Węgry Niewiadomski wraz z innymi rekrutami dociera pociągiem. Na miejscu panuje nastrój klęski, wynikający z informacji o niepowodzeniach na froncie. Przygotowaniem rekrutów do wcielenia do armii zajmuje się stabsfeldwebel (sierżant sztabowy) Bachmatiuk, surowy, fanatycznie przestrzegający regulaminu i bezwzględnie oddany idei subordynacji wojskowej. Trzeciego dnia pobytu na Węgrzech Piotr Niewiadomski składa przysięgę wojskową.