Już starożytni zdawali sobie dobrze sprawę ze ścisłego związku historii i geografii. Właśnie geografia, obok chronologii, traktowana była jako jeden z niezbędnych filarów wiedzy historycznej. Każdy fakt historyczny jest przecież zakotwiczony w czasie i przestrzeni. Geografia traktowana była więc bardzo wcześnie jako jedna z podstawowych nauk wspierających historyka. Ujęcie takie nie było obce także najdawniejszym polskim dziejopisom średniowiecznym. Już nasz pierwszy kronikarz, Anonim zwany Gallem, zaczynał od charakterystyki kraju, o którym pisał. Potem Jan Długosz swe wielkie dzieło zaopatrzył w nader obszerną część geograficzną (tzw. chorografię), szczegółowo i systematycznie opisującą Polskę. Słusznie widzi się w nim pierwszego polskiego geografa. Docenianie przydatności wiedzy geograficznej dla historyka nie straciło na znaczeniu wraz z rozwojem naukowej historiografii. Geografia historyczna stała się jedną z ważnych nauk pomocniczych historii. Dziedzina ta ma wiele oblicz – zajmuje się dawną kartografią, badaniami nad rekonstrukcją stosunków fizjograficznych czy nad klimatem, podziałami terytorialnymi, ale ważną rolę odgrywają też studia nad osadnictwem. Od dawna zdawano sobie sprawę, że szczególne znaczenie w nich ujęcia kompleksowe, w przeglądowy sposób umożliwiające ogarnięcie pewnych terytoriów – a więc atlasy i słowniki. Wiek XIX przyniósł słowniki geograficzne, zestawiające nie tylko nazwy miejscowe z podstawowymi danymi statystycznymi, ale również informacje historyczne. Taki charakter ma Alphabetisch-statistisch-topographische Uebersicht der Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesiens, jaki opracował J. G. Knie (1845). W literaturze polskiej pierwszym tego typu dziełem był „historyczno-statystyczny-geograficzny” słownik Galicji, opracowany przez Franciszka Siarczyńskiego (1803-1829), ale nigdy nie opublikowany (przechowywany w rękopisie w zbiorach Ossolineum). Dziełem sztandarowym stał się u nas Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, przygotowywany zbiorczym wysiłkiem w Warszawie i opublikowany w kilkunastu opasłych tomach w latach 1880-1902. Jego wyjątkowość polegała na ambitnym zamiarze objęcia ogromnego obszaru całej dawnej Rzeczypospolitej. Choć „geograficzny” z tytułu, Słownik ów poświęcał bardzo wiele miejsca historii, acz czynił to niezbyt konsekwentnie (o wielu miejscowościach nie dawał bowiem jednak żadnych historycznych informacji).