W zaborze pruskim wykształcenie średnie można było zdobyć tylko w gimnazjach niemieckich, których program nie przewidywał nauki języka, historii i kultury polskiej. Młodzież polska zatem zmuszona była zdobywać wiedzę z tego zakresu potajemnie, organizując się w tym celu od połowy XIX w. w rozmaite koła i towarzystwa samokształceniowe o różnych nazwach, które na początku XX w. przyjęły wspólną nazwę Towarzystwa Tomasza Zana, a od 1913 r. jednolity program i statut. Niniejszy "Słownik" przypomina przeszło 2600 członków tych kółek, działających w szkołach średnich szeroko pojętej Wielkopolski - przede wszystkim w Poznaniu, Gnieźnie, Ostrowie Wlkp., ale także w Lesznie, Rogoźnie, Kcyni i in., również w Bydgoszczy, lnowrocławiu, a nawet tam, gdzie polscy uczniowie z Wielkopolski emigrowali - Wrocławiu, Hildesheim. W aneksie dołączono biogramy znanych członkiń podobnych towarzystw w szkołach żeńskich. Bohaterowie "Słownika" stanowili trzon polskiej inteligencji w Polsce niepodległej, pełniąc nieraz ważne funkcje w życiu politycznym, naukowym, kulturalnym. Podczas II wojny światowej wielu z nich złożyło najwyższą ofiarę w obozach zagłady na Wschodzie i Zachodzie. Stąd ich sylwetki tym bardziej warte są przypomnienia. Krótkie biogramy w "Słowniku" obejmują wszystkich Wielkopolan, którym dowodnie można przypisać udział w tajnej pracy samokształceniowej. Poza podstawowymi danymi biograficznymi, ustaleniem przynależności, osiągnięciami zawodowymi, zawierają szczególnie cenną bibliografię.