Tytuł Rzeczpospolita Rzymska, jaki dał Tadeusz Zieliński trzeciemu tomowi swego wielkiego cyklu Świat antyczny, należy uznać za zbyt wąski w stosunku do jego treści. Omówiono tu bowiem nie tylko dzieje Rzymu od samych początków miasta w połowie wieku VIII aż po upadek republiki u schyłku wieku I p.n.e., ale również, przynajmniej częściowo, historię tych państw nadśródziemnomorskich, które dostawały się kolejno w orbitę rzymskich zainteresowań, wpływów, podbojów. Chodziło więc najpierw o Kartaginę, potem zaś o tak zwane monarchie hellenistyczne, Macedonię, Pergamon, Syrię, Egipt, a także o miasta i państewka Grecji właściwej.
Podobnie jak w tomach poprzednich, autor poświęcił dużo miejsca i uwagi sprawom kultury greckiej i rzymskiej owej epoki. A zwłaszcza ta pierwsza zdobywała wtedy rozległe obszary, rozlewając się z jednej strony szeroko po wszystkich krainach Bliskiego Wschodu, z drugiej zaś zyskując pojętnych uczniów w samych Rzymianach. Powstawały nowe i do dziś wywierające swój wpływ dzieła, formy i kierunki twórczości naukowej i artystycznej we wszystkich dziedzinach i zakresach.