Różaniec (z łac. rosarium, ogród różany) – nazwa modlitwy Kościoła rzymskokatolickiego, pierwotnie znanej pod nazwą Psałterza Najświętszej Maryi Panny i kultywowanej od czasów średniowiecznych w tradycji katolickiej, oraz obdarzonej przez Kościół szczególnym znaczeniem duchowym i błogosławieństwem. O tej modlitwie (podobnie jak o innych modlitwach z ustalonym tekstem – poza Ojcze nasz i Psalmami) nie ma wprost wzmianki w Piśmie Świętym, choć znaczna część tej modlitwy jest oparta na Ewangelii (Łk 1, 28. 45). Symbolika różańca oparta jest na objawieniach maryjnych potwierdzonych przez Kościół katolicki.

Różaniec oznacza także połączone ze sobą za pomocą drucików i łańcuszków paciorki z drewna, z tworzywa sztucznego lub cennego kruszcu, nieraz nawleczone na sznurek, którego końce są ze sobą złączone. Nazywane koronką, używane są do liczenia odmawianych modlitw. Obecna forma paciorków różańcowych ewoluowała wraz z modlitwą różańcową. Wyrabia się także metalowe obrączki różańcowe, często ze srebra, z 10 guzkami lub beleczkami i znakiem krzyżyka. Została też zaprojektowana i opatentowana przez Polaka koronka Różańca na karcie plastikowej, czyli Karta Różańcowa.

Termin różaniec oznacza także nabożeństwo różańcowe – czyli wspólne odmawianie modlitwy różańcowej w świątyni, najczęściej przed wystawioną monstrancją z Najświętszym Sakramentem – obdarzone przez Kościół odpustem. Pierwsze Bractwo Różańcowe założył Jakob Sprenger.