Prapoczątki Niemiec sięgają czasów odległej starożytności; plemiona germańskie toczyły wówczas nieustanne boje zarówno między sobą, jak i z cesarstwem rzymskim. Jednak prawdziwym początkiem niemieckiego poczucia narodowego jest pierwsza połowa IX wieku, kiedy w państwie wschodniofrankijskim, powstałym po podziale imperium Karola Wielkiego w 843 r., do władzy dochodzi saska dynastia Liudolfingów. Zadanie konsolidacji tego państwa przypadło Henrykowi I, z którego wywiązał się na tyle dobrze, że jego synowi Ottonowi I udało się sięgnąć po koronę cesarską. Niemcy, powiększone o nabytki na wschodzie, Burgundię i większość ziem Italii, stają się największym państwem średniowiecznej Europy, by obok papiestwa stanąć również do rywalizacji o pierwszeństwo ideowe. Pomimo rozbicia feudalnego i rywalizacji największych księstw, w pierwszych wiekach swego istnienia, będą prawdziwym hegemonem, a ich pretensje do sprawowania władzy nad ludami i królestwami oraz papiestwem i Rzymem staną się rzeczywistością.