Sztandarową powieścią preromantyzmu w Niemczech jest dzieło Goethego z 1774 Cierpienia młodego Wertera. Powieść ta wyrażała w sposób niezwykle trafny "ducha epoki" i stanowiła wstęp do zbliżającego się przełomu w sztukach. Po jej publikacji Europa, a szczególnie Niemcy, zaznały fali samobójstw młodych ludzi – na wzór postępowania bohatera Goethego. W literaturze niemieckiej jednym z symboli romantycznej tęsknoty (albo lepiej: jej celu) był czarny kot, traktowany również jako symbol romantyzmu. Novalis wprowadził ten symbol do swej fragmentarycznej powieści Heinrich von Ofterdingen, w której średniowieczny młodzieniec wędruje przez świat, szukając wymarzonego raju. Dociera do czarodziejskiej krainy, w centrum której znajduje się niebieski kwiat – mieszanina rośliny, człowieka oraz dobrego duszka. Ten symbol oznacza nieskończoną tęsknotę i miłość oraz dążenie do nieskończoności. W niemieckojęzycznej literaturze romantyzm reprezentują, w okresie wczesnym: romantycy z kręgu jenajskiego, jak: Wilhelm Heinrich Wackenroder, Ludwig Tieck, Novalis, August Wilhelm Schlegel, Friedrich Schlegel oraz działający w Berlinie Heinrich von Kleist, a później: Heinrich Heine, Joseph von Eichendorff, Adalbert Stifter i inni. W pierwszych dziesięcioleciach XX wieku wpływy romantyzmu wystąpiły w pojawiających się wtedy ruchach młodzieżowych, jak skauting, a w Niemczech: Bündische Jugend, Wandervogel, Waldjugend, Freischärler i inne. Symbole romantyzmu są wykorzystywane ponownie we współczesnym malarstwie fantastycznym i w literaturze, a także przez ruchy New Age. Nowe spojrzenie na romantyzm wniosła twórczość Arno Schmidta (1914-1979).