Pułtusk – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim (siedziba starostwa), siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Pułtusk. Położone w północnej części Mazowsza, na skraju Puszczy Białej nad Narwią, w mezoregionie Dolina Dolnej Narwi. Miasto biskupstwa płockiego w drugiej połowie XVI wieku. Siedziba powiatu od 1807, z przerwą w latach 1975-98. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Kleszewo. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego. 31 grudnia 2013 roku Pułtusk liczył 19 240 mieszkańców. W miejscu dzisiejszego zamku w pierwszej połowie XIII wieku zbudowany został gród obronny, który zastąpił istniejącą tu nieobronną osadę. Gród z trzema ulicami był zabudowany kilkuset chatami, które chronił wał drewniano-ziemny. Dwukrotnie ulegał zniszczeniu na przełomie XIII/XIV wieku i w 1368 r. w wyniku najazdu Kiejstuta. W 1337 pod Pułtuskiem rycerstwo mazowieckie pokonało wojska litewskie. Jednakże według przekazów na wzgórzu, które obecnie nosi nazwę św. Krzyża, stała niegdyś pogańska świątynia. Prawa miejskie nadawano osadzie dwa razy: I lokacja została dokonana w 1257 r. przez Siemowita I, II lokacja (na prawie chełmińskim) w 1339 r. przez biskupa płockiego Klemensa Pierzchałę, potwierdzone w roku 1380 i 1405. W okresie XIII-XVIII wieku Pułtusk był własnością biskupów płockich, którzy rezydowali na pułtuskim zamku. Pułtusk był trzecim, po Warszawie i Płocku, miastem na Mazowszu z murowanymi fortyfikacjami. Rozwój Pułtuska miał miejsce w XIV–XVI wieku, co było związane głównie z handlem zbożem, potem miasto podupadło w wyniku pożarów, powodzi i zniszczeń w wojnach szwedzkich. W poł. XV wieku w mieście wybudowano kolegiatę, w XVI wieku: trzy kościoły, szpital, łaźnię miejską, apteki i przytułki dla ubogich. W 1590 r. na pułtuskim zamku gościł król Zygmunt III Waza. ! Uwagi: Oprawa lekko zarysowana i wytarta. Brzegi stron nieco zakurzone i zabrudzone.