Malarstwo historyczne – przedstawienia malarskie, których tematem są wydarzenia historyczne związane z dziejami państw, narodów i wybitnych osobistości oraz zdarzenia rozgrywające się współcześnie.

W szerszym rozumieniu malarstwo historyczne obejmuje również kompozycje religijne zaczerpnięte ze Starego i Nowego Testamentu oraz z legend i mitologii.

Odmianą przedstawienia historycznego jest batalistyka.

Najstarsze przedstawienia historyczne występują już w sztuce starożytnej (Egipt, Mezopotamia, Grecja). W średniowieczu pojawiają się w malowidłach ściennych i iluminacjach rękopisów. W okresie renesansu częstymi tematami stały się wydarzenia z historii starożytnej, uroczyste wjazdy posłów i władców, elekcje królów. Tematykę historyczną podejmowali m.in. Leonardo da Vinci, Tycjan, Michał Anioł, Albrecht Altdorfer.

W dobie baroku popularność zyskały sceny batalistyczne oraz kompozycje gloryfikujące władców (Peter Paul Rubens, Nicolas Poussin, Charles Le Brun). Według teorii akademickich XVII wieku był to najszlachetniejszy rodzaj sztuki.

Rozkwit malarstwa historycznego nastąpił w okresie klasycyzmu (Jacques-Louis David, François Gérard, Antoine-Jean Gros, w Polsce – Marcello Bacciarelli, Jan Piotr Norblin, Aleksander Orłowski), a zwłaszcza w romantyzmie (Eugène Delacroix, Piotr Michałowski, January Suchodolski). Wzrosła dokumentalność przedstawień, ścisłość kostiumologiczna i wierność realiom. W 2 połowie XIX wieku rozwijało się głównie w środkowej i wschodniej Europie. W Polsce (Jan Matejko, Artur Grottger, Henryk Siemiradzki, Wojciech Gerson) i Rosji (Wasilij Surikow, Ilja Riepin) malarze przedstawiali najważniejsze i najdramatyczniejsze momenty dziejów narodowych.