Obcy we własnym kraju Znany historyk Ulrich Völklein pokazuje przykłady ludzkich losów i nieuleczalne rany w psychice spowodowane ucieczką i wygnaniem. Odosobnienie, pogarda, degradacja zawodowa, potrzeby materialne i rozłączenie rodzin przez długi czas towarzyszyły im w życiu codziennym: dwanaście milionów wypędzonych przybyło po 1945 roku do NRF i NRD. Najczęściej posiadali tylko rzeczy na sobie. To mit, że przyjęto ich z otwartymi ramionami. Szanowanych lekarzy nazywano pogardliwie doktorami-uciekinierami, rolnicy z Prus Wschodnich zamienili swoje dobrze prosperujące majątki ziemskie na podupadłe gospodarstwa, niezliczone kobiety, które straciły mężów, nie posiadały niczego. SPIS TREŚCI Od wydawcy polskiego 7 CZĘŚĆ I UCIECZKA, WYGNANIE, NOWA OJCZYZNA Wprowadzenie 15 Ucieczka i wypędzenia na wschód od Odry i Nysy 24 Ucieczka i wypędzenia z Kraju Sudeckiego 42 Przyjęcie i integracja w nowej ojczyźnie 56 CZĘŚĆ II RELACJE Z PRZEŻYĆ Burzliwe życie Ursula Trautmann, rolniczka, Markthausen / Wysokoje (Prusy Wschodnie) 81 Naczyń kuchennych szukaliśmy na śmietnisku Ursula Orlovius, nauczycielka, Ciepłe (Prusy Zachodnie) 96 Nikt już nie oczekiwał litości, raczej drwin Luise Goldt, listonoszka, Koronowo nad Brdą 118 Nikt nie był nam pomocny Anna Kientopf, rolniczka, Wojkowo (Pomorze) 141 Żona musiała prosić o każdą drobnostkę Bernhard Frieben, pośrednik, Wrocław (Dolny Śląsk) 171 Nie miałem ojczyzny Doktor Dieter Kosmalla, historyk, Jelenia Góra (Dolny Śląsk) 191 Niech te jabłka lepiej zgniją, tak samo jak wy! Reiner Sachse, inżynier, Opole (Górny Śląsk) 208 Pozostało życzenie powrotu do ojczyzny Franz Hickl, burmistrz, Mährisch-Trübau / Moravska Třebová (Morawy) 228 Jesteśmy zadowoleni i tak powinno być Elisabeth Gitschner, gospodyni domowa, Karlsbad / Karlowe Wary (Kraj Sudecki) 244 Czasem zależy od książeczki do nabożeństwa Gustav Grüner, inżynier, Asch / Aš (Elstergebirge / Góry Elstery) 263 Niech pan wraca tam, skąd pan przyszedł! Doktor Roland Chmelirsch, lekarz, Hodischau (Zachodnia Bohemia) 271 Nadal uciekam Manfred Richter, docent, Spindelmühle / Špindlerův Mlýn (Karkonosze) 290 Z brakiem zrozumienia spotykamy się do dzisiaj Josef Neumann, rzemieślnik, Neudorf / Moldawien 308 Nie przyjęto nas z sercem Hirsch Dutine, technik, Frankfurt nad Menem 319 Przypisy 332 Wykaz miejscowości 335