"Każda książka ma swoją historię. Także i ta. Rozpoczynałem pracę nad nią w 1965 r. Przygotowując wykłady, po ich wygłoszeniu, nadawałem im kształt taki, aby mógł powstać skrypt. Zachęcił mnie do tego Mistrz mój, prof. Aleksander Gieysztor, a dodawał otuchy i wątpliwości prof. Kazimierz Myśliński. W 1968 r. ukazało się wydanie uczelniane skryptu, a następnie dwa wydania, w 1972 r. i 1976 r., przygotowane przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Skrypt rozszedł się w łącznym nakładzie 12 000 egzemplarzy. Czeski recenzent, Ivan Hlaváček, stwierdził, że zjawisko to można oceniać jako swego rodzaju historyczny bestseller. Bardziej jednak dziwiło autora, niż recenzenta. Nie sposób bowiem nie odnotować, że wywołał dwa artykuły polemiczne oraz dziewięciokrotnie go recenzowano (w tym dwukrotnie za granicą), nie licząc spotkań dyskusyjnych takich, jak np. w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Niewątpliwie zjawiska te wynikają z rosnącego zainteresowania dyscyplinami pomocniczymi. (...)"