Niniejsze studium jest próbą wyjścia naprzeciw zjawiskom relatywizacji szeroko pojętej problematyki duchowej, podejmowanej zarówno przez teologów katolickich wiernych duchowi Kościoła świętego, jak i przez innych autorów, którzy nie zawsze w swoich publikacjach potrafą umiejętnie łączyć doświadczenie duchowe z krytycznym myśleniem, a tym bardziej poddać je weryfikacji w świetle danych Objawienia. Mówiąc zatem o metodologicznych problemach posoborowej teologii duchowości katolickiej, mamy na uwadze przede wszystkim kryteria służące identyfikacji teologii duchowości jako pełnoprawnej teologicznej dyscypliny naukowej. Jeden z najwybitniejszych metodologów polskich - ks. Stanisław K a m i ń s k i stwierdza, że do podstawowych determinantów każdej nauki należą: przedmiot i cel, metoda oraz logiczna struktura poznania naukowego. To stanowić będzie zasadniczy problem badawczy w niniejszym studium, dlatego w poszczególnych rozdziałach podjęte zostaną następujące kwestie szczegółowe: w rozdziale drugim - nazwa teologii duchowości, adekwatnie wskazująca na jej naturę; w rozdziale trzecim - przedmiot materialny i formalny posoborowej teologii duchowości; rozdział czwarty poświęcony zostanie zagadnieniu metody w teologii duchowości; zaś rozdział piąty - kwestii źródeł wytyczających zarówno przedmiot, jak i metodę tej dyscypliny. Te cztery rozdziały stanowią sedno podjętej tutaj problematyki metodologicznej. Pewnego rodzaju wprowadzeniem do niej jest rozdział pierwszy, ukazujący podmiotowo-materialny wymiar posoborowej teologii duchowości, przez który rozumieć należy środowiska badaczy uprawiających daną dyscyplinę, jak i struktury organizacyjne badań oraz przekazu wiedzy, a więc placówki naukowe i publikacje. Ten wymiar ma niebagatelne znaczenie dla samej tożsamości teologii duchowości jako nauki teologicznej. Zwieńczeniem podjętych tutaj badań, i zarazem dopełnieniem obrazu metodologicznego statusu posoborowej teologii duchowości, jest omówienie w rozdziale szóstym jej wewnętrznej struktury oraz powiązań z pokrewnymi sobie dyscyplinami teologicznymi i pozateologicznymi. Zawartej w niniejszym studium prezentacji przeprowadzonych badań nad współczesną literaturą teologicznoduchową przyświecają trzy zasadnicze cele. Pierwszym i niejako nadrzędnym celem jest wykazanie, że teologia duchowości jest samodzielną, odrębną dziedziną teologii katolickiej, twórczo wpisującą się w jej organiczną całość. Dwa pozostałe cele są podporządkowane celowi nadrzędnemu: jeden w aspekcie historycznym, drugi zaś w aspekcie strukturalnym. W każdym z rozdziałów centralnych starano się ukazać status quo teologii duchowości katolickiej od Soboru Watykańskiego II w zakresie wyłonionych problemów metodologicznych. Wymagało to zebrania i rekonstrukcji niekiedy nawet cząstkowych opinii teologów wprost lub pośrednio zajmujących się metodologią duchowości. Świadomie wyeksponowano polski wkład w europejskie dziedzictwo teologicznoduchowe. Przegląd tychże koncepcji, w taki czy inny sposób uzasadniających naukowy charakter teologii duchowości katolickiej, inspiruje i zarazem upoważnia do zgłoszenia autorskich propozycji dotyczących metodologicznego ustrukturalizowania współczesnej teologii duchowości. Wypracowanie, przynajmniej niektórych rozwiązań odnośnie do naukowego, uprawiania tej dziedziny teologii na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia, stanowi trzeci z wymienionych celów niniejszej pracy. Jest to więc studium o charakterze historyczno-systematycznym dotyczącym teologii duchowości katolickiej. Nie będziemy wiąc zajmować się teologiczną refleksją nad chrześcijańskim życiem duchowym, wypracowaną przez teologów Kościołów siostrzanych.