Kultura ukraińska, rozumiana jako całokształt dorobku duchowego i materialnego narodu ukraińskiego, gromadzony, utrwalany i pomnażany w ciągu ponadtysiącletnich jego dziejów, jest zjawiskiem odrębnym i niepowtarzalnym, stanowi zarazem nieodrodną część kultury europejskiej. Jej powstawanie i kształtowanie odbywało się w drodze asymilacji przez system rodzimych tradycji wartości cywilizacji zachodniej, w tym spuścizny starożytnej Grecji, Rzymu oraz judeochrystianizmu. Na każdym etapie swojego rozwoju kultura ukraińska wychodziła poza opłotki etnocentryzmu i partykularyzmu, wytrwale otwierała się na impulsy płynące z zewnątrz, zwłaszcza z Zachodu. Proces ten owocował licznymi przełomami i zwrotami, dramatyzmem wielowiekowych heroicznych zmagań całego narodu. Wątek jednoczenia się kultury ukraińskiej z Zachodem stanowi jeden z głównych motywów przewijających się w niniejszym Leksykonie, potwierdzając tezę o jej otwartości we wszystkich aspektach ludzkiej działalności indywidualnych i zbiorowych: sztuki, nauki, języka, literatury, filozofii i dziejopisarstwa, wartości światopoglądowo-etycznych i zasad współżycia, budowania instytucji ustrojowych i społecznych oraz form gospodarowania. W tym kontekście autor wyeksponował też związki łączące naród polski z ukraińskim w przeszłości i teraźniejszości.