Autor prezentuje kierunki zmian postępowania ze skazanymi za przestępstwa popełnione w związku z uzależnieniem, przedstawia ewolucję środków zabezpieczających stosowanych wobec tego typu sprawców, ocenia trafność przyjętych rozwiązań ustawowych.
Pierwsze rozdziały poświęcone są analizie procesu włączania osób i środowisk zmarginalizowanych w obszar regulacji prawa karnego, jak również krystalizowania się pojęć niepoczytalności i poczytalności ograniczonej. W dalszej części znalazły się rozważania dotyczące kształtowania się systemu środków zabezpieczających na ziemiach polskich, a także usystematyzowanie strategii prawnej reakcji na zjawiska nadużywania alkoholu i innych środków odurzających.
Wobec znikomej wiedzy na temat faktycznego funkcjonowania tego typu środków autorowi zależało również na ukazaniu funkcjonowania w praktyce normy art. 96 Kodeksu karnego, która do 1 lipca 2015 roku stanowiła podstawę szczególnego postępowania ze sprawcami przestępstw popełnionych w związku z uzależnieniem. W książce zaprezentowano przebieg badań przeprowadzonych w wybranych sądach rejonowych w latach 20142015, przedstawiono analizę i interpretację ich wyników, w szczególności w zakresie praworządności, sprawności i efektywności wykonania środka zabezpieczającego z art. 96 k.k. Rezultaty te pozwoliły na pozytywną ocenę tak zaprojektowanej instytucji, ujawniły jednocześnie jej ograniczenia i realne trudności organizacyjne.
Badania zostały zilustrowane fragmentami z przeanalizowanych akt sądowych. Najważniejszymi problemami, które się z tym łączyły, były: zbieg władzy sądowej i medycznej przy sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości (z dominującą w praktyce pozycją biegłych), ochrona praw osób izolowanych i możliwości ograniczania stosowania kar izolacyjnych przy jednoczesnym dostosowywaniu reakcji karnej do etiologii konkretnego czynu przestępczego.
Osobny rozdział został poświęcony nowelizacji Kodeksu karnego, która weszła w życie 1 lipca 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem środków zabezpieczających. Podsumowanie zawiera wnioski na temat kierunku zmian postępowania ze skazanymi za przestępstwa popełnione w związku z uzależnieniem oraz ocenę trafności przyjętych rozwiązań ustawowych.