Historia sztuki (niem. Kunstgeschichte) – dyscyplina nauk humanistycznych, której przedmiotem poznania są sztuki wizualne w ujęciu historycznym; działami historii sztuki są historia architektury, historia malarstwa, historia rzeźby oraz historia sztuki użytkowej (sztuki stosowanej).Klasyczna historia sztuki ogranicza się do zagadnień malarstwa, rzeźby i architektury Europy od paleolitu do współczesności oraz obu Ameryk po 1494 r.Pierwsza katedra historii sztuki powstała w 1813 na uniwersytecie w Getyndze, ale początki piśmiennictwa zajmującego się sztuką sięgają starożytności (Historia naturalna Pliniusza Starszego). Bardzo ważna dla historii sztuki książka powstała w okresie renesansu. Są to Żywoty najsłynniejszych architektów, malarzy i rzeźbiarzy włoskich, od czasów Cimabuego do naszych czasów florenckiego malarza Giorgia Vasariego, wydane po raz pierwszy w 1550 r. we Florencji. Następną przełomową postacią był Johann Joachim Winckelmann, którego historia sztuki starożytnej (Geschichte der Kunst des Altertums, 1764 r.; wyd. polskie ze zmianami Stanisława Kostki Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winkelman polski 1815 r.) na długi czas wpłynęła na widzenie sztuki greckiej i rzymskiej, a także sztuki w ogóle.Początki historii sztuki w Polsce wiążą się z tzw. starożytnictwem (np. publikacje i artykuły Ambrożego Grabowskiego, poświęcone głównie Krakowowi), pracami inwentaryzatorskimi i gromadzeniem materiałów biograficznych. Jednak te pierwsze dzieła teoretyczne i przewodniki, powstające od XVII wieku nie były jeszcze dziełami historii sztuki. Nowoczesna historia sztuki na ziemiach polskich zaczęła się kształtować około 1870 roku. Nauką uniwersytecką stała się pod koniec XIX wieku - w 1882 na Uniwersytecie Jagiellońskim powstała pierwsza Katedra Historii Sztuki w Polsce (obecny Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego), którą objął Marian Sokołowski. Druga katedra została stworzona na Uniwersytecie Lwowskim.Obecnie studia na kierunku historia sztuki w Polsce są prowadzone w Gdańsku (Uniwersytet Gdański), Krakowie (Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Lublinie (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Łodzi (Uniwersytet Łódzki), Poznaniu (Instytut Historii Sztuki UAM), Szczecinie (Akademia Sztuki w Szczecinie), Toruniu (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Warszawie (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Akademia Sztuk Pięknych), Wrocławiu (Uniwersytet Wrocławski), Katowicach (Uniwersytet Śląski).
Sztuka Polski – pojęcie to obejmuje działalność artystyczną na terenach związanych z państwem polskim od pradziejów po dzień dzisiejszy. Od powstania państwa, sztuka kształtowała się przede wszystkim na kulturze zachodniej (łacińskiej), od późnego średniowiecza we wschodnich obszarach, łącznie z dawnymi Kresami Wschodnimi także na kulturach wschodnich. Oprócz Polaków znaczącą rolę w sztuce Polski odgrywali artyści europejscy, zwłaszcza w okresie średniowiecza i nowożytności, a ponadto w dziełach dostrzegane są częstokroć wpływy sztuki, krajów ościennych lub wielkich centr artystycznych w całej Europie, głównie we Francji, Niderlandach dawnych krajów Niemieci Włoch, często kosztem innowacji artystycznych, które na szeroką skalę miały miejsce dopiero od XIX wieku.Pomimo utrudniających jasną klasyfikację dzieł polskiej sztuki licznych zmian terytorialnych i 123 lat utraty niepodległości na ziemiach polskich działalność budowlana i artystyczna była nieprzerwana. Co więcej w latach zaborów miał miejsce gwałtowny wzrost zainteresowania sztuką i znaczny progres twórców rodowitych, sztuka obok literatury była głównym katalizatorem umacniającym pozycję narodu polskiego i jego dążeń do ponownej wolności. XIX wiek to także początki polskiego muzealnictwa, historii sztuki, a także konserwacji zabytków.
