1) historycznie ukształtowana jednostka produkcyjna w rolnictwie, która dysponując wyodrębnionymi zasobami ziemi, kapitału i pracy, wytwarza produkty rolnicze. Ze względu na wielkość gospodarstwa już w czasach starożytnych wyodrębniano drobne gospodarstwa chłopskie i wielkie latyfundia opierające się na pracy niewolniczej. W okresie rozwiniętego feudalizmu występowały nie w pełni samodzielne, drobne gospodarstwa chłopskie (czynszowe, połownicze, pańszczyźniane) oraz rozmaitej wielkości gospodarstwa folwarczne, wykorzystujące pracę pańszczyźnianą, pracę czeladzi folwarcznej i najem; w wielu krajach utrzymały się też nieliczne gospodarstwa rolne wolnych chłopów; w Polsce istniały również gospodarstwa rolne drobnej szlachty nie posiadającej zależnych chłopów. W rolnictwie kapitalistycznym występują drobnotowarowe gospodarstwa chłopskie oparte na pracy własnej rodziny i przedsiębiorstwa rolne wielkotowarowe stosujące głównie najem siły roboczej; w systemie socjalistycznej gospodarki rolnej, rozwijanej w państwach komunistycznych, istniał podział na działki przyzagrodowe i wielkotowarowe gospodarstwa państwowe lub spółdzielcze (sowchozy, kołchozy, PGR, spółdzielnie produkcyjne); przymusowa planowa kolektywizacja rolnictwa doprowadziła w tych państwach (z wyjątkiem Polski i Jugosławii) do prawie całkowitej likwidacji indywidualnych gospodarstw rolnych. Z punktu widzenia własności ziemi rozróżnia się gospodarstwa będące własnością prywatną, gospodarstwa o mieszanym typie własności ziemi (ziemia własna i dzierżawiona) oraz gospodarstwa wyłącznie dzierżawne; ze względu na wykorzystanie wytworzonej produkcji rozróżnia się gospodarstwa naturalne (bez produkcji towarowej), drobnotowarowe i towarowe. Kryteria podziałów gospodarstw rolnych są różnorodne, dzieli się je na wielogałęziowe (uniwersalne) i specjalistyczne, ekstensywne i intensywne, rękodzielnicze lub zmechanizowane, indywidualne, kolektywne, spółdzielcze lub państwowe. W Polsce od 1989 pojęcie gospodarstw indywidualnych odnosi się do gospodarstw posiadających co najmniej 1 ha powierzchni ogólnej.