UNIKAT!! Tylko u nas!!
Tom 2- Nr od 89 do 173, strony od 832 do 1854
Tom 3- Nr od 174 do 263, strony od 1855 do2724
Gazeta Warszawska – pierwsza warszawska gazeta ukazująca się regularnie przez długi czas, została założona po kasacie zakonu jezuitów w 1774 r., pierwotnie pod tytułem „Wiadomości Warszawskie”, była pierwszym ukazującym się regularnie dziennikiem.
Pierwszym redaktorem naczelnym i jednocześnie właścicielem gazety był jezuita Stefan Łuskina, który po kasacie zakonu, pozbawiony możliwości wykładania w kolegium jezuickim, zajął się dziennikarstwem. Zapewniwszy sobie na mocy przywileju królewskiego, wydanego 9 listopada 1773[1], monopol dziennikarski w Warszawie (gazeta nie docierała poza stolicę), Łuskina starał się nie dopuścić do powstania pism konkurencyjnych. Zresztą te starania nie musiały być tak mocne, bo po prostu w tamtym czasie nie było zapotrzebowania na inne tytuły[2].
Opis gazety z roku 1856:
„
Gazeta Warszawska powierzchniową szatą niczem się nie różniła od Wiadomości Warszawskich. Łuskina nie odskoczył od Bohomolca. Na czele każdego numeru, znajdował się herb Rzpltej o czterech polach, dwa orły i dwie pogonie, a we środku ciołek, herb panującego króla Stanisława. Wszystko to otaczała armatura z chorągwi, dział, kul i moździerzy. Nad herbem korona wznosiła się o pięciu łukach. Całą szerokość ćwiartki zajmowała ta ozdoba monarchiczna, która wskazywała, że pismo jest jakby urzędowe... Numer porządkowy gazety był pod koroną, i pod herbem dopiero tytuł i data. Druk nie zmienił sie także w niczem, litery wielkie dużo zabierały miejsca. Numera składały się z dwóch ćwiartek i z dodatku, który nazywał się dawniej addytamentem do gazet, a później po prostu suplementem. I suplement składał się z dwóch ćwiartek. Tak więc numer gazety całkowity miał arkusz druku, ale treści w numerze nie było więcej niż cztery szpalty.... Gazetę drukowano w dwie kolumny na stronnicy, suplement jednym ciągiem.... Numera wychodziły tylko dwa razy na tydzień, we środę i sobotę.... W powierzchowności swojej gazety, dwie jeszcze później zmiany zaprowadził ksiądz Łuskina: naprzód, że od roku 1781, pod herbem umieścił godło, niby charakteryzujące jego pismo. Godło to brzmiało po łacinie: nova et vetera (teraźniejszość i starożytność).... Drugą zmianę zaprowadził Łuskina w r. 1784, bo wtedy dał druk wielki i wyraźniejszy. (Pierwszy No 82 tak wyszedł).
”
— Julian Bartoszewicz[1]
W okresie tym gazeta była postrzegana jako skrajnie wsteczna, ponieważ Łuskina był przeciwnikiem prądów oświeceniowych. Rosja i Prusy, gdzie nie uznano kasaty jezuitów, były z kolei bardzo silnie chwalone[3]. Łuskina potępiał „Gazetę Narodową i Obcą” jako pismo kontrabandowe i zwalczał liberalizm pod każdą postacią. Spowodowało to wystąpienie licznych polemik (także wierszowanych) oraz paszkwili na redaktora naczelnego. Ten pierwszy okres istnienia gazety zakończył się wraz ze śmiercią Łuskiny w roku 1793. Przez kolejne parę miesięcy wydawał ją Tadeusz Włodek. Przedostatni numer, 104, wyszedł 28 grudnia 1793. W ostatnim 105 numerze był zamieszczony anons o exemplarzu całkowitym z ostatniego kwartału do nabycia w księgarni Kocha obok kościoła Ś. Jana w cenie 4 złp w oprawie a’la rustica. Na sejmie grodzieńskim wyłączny przywilej wydawania pism politycznych w Warszawie otrzymał Gostyński, mianowany przez króla Kommissarzem w Komissyi Policji[1]. W roczniku Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[4] czytamy: „Gazeta ta wychodziła do dnia 26 kwietnia 1794 pod nazwą Gazety Krajowej z godłem: Lege et Elige. Z dniem tym przybrała nazwę Gazety Wolnej Warszawskiej; a dnia 15 listopada, po tygodniowej przerwie, po zajęciu stolicy przez Moskali, wychodzić zaczęła pod nazwą Gazety Warszawskiej”.
