Biblia,
zbiór ksiąg świętych w judaizmie i chrześcijaństwie.
Dzieli się na Starego Testamentu (święte księgi judaizmu) i na Nowy Testament.
Katolickie wydania Biblii obejmują 73 księgi (46 Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu), protestanckie — 66 (39 i 27), Biblia hebrajska uznawana w judaizmie liczy 39 ksiąg. Księgi Starego Testamentu wg kolejności w wydaniach katolickich to: księgi zwane historycznymi: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb, Powtórzonego Prawa (Pięcioksiąg czyli Prawo), Jozuego, Sędziów, Rut, 1 i 2 Samuela, 1 i 2 Królewska, 1 i 2 Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza, Tobiasza, Judyty, Estery, 1 i 2 Machabejska; księgi dydaktyczne (mądrościowe): Hioba, Psalmów, Przysłów, Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Mądrości, Syracha; księgi prorockie: proroków większych — Izajasza, Jeremiasza, Lamentacje, Barucha, Ezechiela, Daniela oraz 12 proroków mniejszych — Ozeasza, Joela, Amosa, Abdiasza, Jonasza, Micheasza, Nahuma, Habakuka, Sofoniasza, Aggeusza, Zachariasza, Malachiasza; Nowy Testament zawiera: 4 Ewangelie — Mateusza, Marka, Łukasza, Jana oraz Dzieje Apostolskie, listy świętego Pawła, List do Hebrajczyków, listy powszechne, Apokalipsę św. Jana. Tytuły ksiąg biblijnych pochodzą z reguły od tłumaczy lub kopistów, osoby wskazane w tytule nie muszą być autorami; rękopisy biblijne dzieliły zwykle tekst na perykopy, od XVI w. w wydaniach drukowanych stosuje się umowny podział na krótkie, numerowane rozdziały i wiersze (wersety), wyróżniając perykopy śródtytułami.
Teksty oryginalne
Z 46 ksiąg Starego Testamentu 39 zostało napisanych w języku hebrajskim (z fragmentami aramejskimi), 7 pozostałych zaś zachowało się w języku greckim. Cały Nowy Testament powstał w języku greckim. Najstarsze fragmenty Starego Testamentu mogły być zapisane już ok. X w. p.n.e., ale większość ksiąg powstała w V–II w. p.n.e. Nowy Testament niemal w całości powstał w 2. połowie I w. Księgi biblijne są znane z odpisów późniejszych niż oryginały.
Przekłady
Starożytne: Starego Testamentu w języku greckim, Starego Testamentu w języku aramejskim (targumy), chrześcijańskie przekłady łacińskie oraz przekłady na języki: syryjski (Peszitta), koptyjski, etiopski, ormiański, gocki, arabski, starosłowiański. Nowożytne: reformacja zapoczątkowała falę nowych przekładów na języki narodowe (choć istniały one już wcześniej, np. J. Wycliffa); najbardziej są znane przekłady M. Lutra na język niemiecki i Biblia Króla Jakuba (Authorized Version) w języku angielskim; przekłady protestanckie były dokonywane z języków oryginalnych, natomiast przekłady katolickie z Wulgaty. W czasach współczesnych tłumacze opierają się na tekstach oryginalnych, ustalonych przez nowe wydania krytyczne Biblii; przekłady Biblii są najczęściej pracą zbiorową, nierzadko międzywyznaniową (przekłady ekumeniczne). Obecnie Biblia jest przełożona na niemal wszystkie języki świata, a jej rozpowszechnianie jest popierane przez wszystkie Kościoły chrześcijańskie.
Biblia jako księga religijna. Biblia zawiera zasadnicze prawdy wiary chrześcijańskiej: o Bogu, Jezusie Chrystusie, Duchu Świętym, stworzeniu świata i człowieka, naturze człowieka, grzechu, zbawieniu, działaniu Boga w historii, łasce, wierze, powstaniu i naturze Kościoła, przeznaczeniu świata i człowieka. Wierzący uważają Biblię za Słowo Boże, Objawienie, prawdę przekazaną ludziom przez Boga; jako taka Biblia jest wolna od błędu i pozostaje autorytatywną wykładnią treści wiary. Za autora Biblii chrześcijanie uznają Boga, co nie wyklucza autorstwa ludzkiego, które wyraża się w języku, pojęciach, realiach, gatunkach literackich właściwych mentalności historycznie określonych społeczności ludzkich; droga do zrozumienia religijnych treści Biblii prowadzi przez zrozumienie jej ludzkiego języka i intencji jej autorów. Religijne ruchy fundamentalistyczne głoszą często koncepcję Biblii jako księgi podyktowanej ludziom przez Boga i wymagającej dosłownego odczytywania (z pominięciem reguł krytycznych). Biblia jest księgą religijnej społeczności Kościoła ukształtowanej jeszcze przed spisaniem jej ksiąg, Kościół ustalił kanon biblijny; z drugiej strony treści zawarte w Biblii były głównym bodźcem dla ukształtowania się owej wspólnoty religijnej w okresie poprzedzającym utrwalenie Biblii na piśmie. Biblia jest uważana za normatywne i autorytatywne źródło zasad wiary i moralności chrześcijańskiej. Kościoły protestanckie akcentują wyłączność Biblii jako źródła wiary (zasada sola Scriptura), podczas gdy Kościół katolicki głosi, że źródłem tym jest Tradycja, czyli przekaz wiary w Kościele od jego początków — przy czym Biblia stanowi zasadniczą część tej Tradycji. W dawniejszym sformułowaniu (częstym także w prawosławiu) mówiono o 2 źródłach wiary: Biblii i Tradycji. Kontakt z Biblią jest istotnym składnikiem życia religijnego w chrześcijaństwie i judaizmie. Teksty Biblii zajmują uprzywilejowane miejsce w modlitwie, są czytane i komentowane w liturgii; Kościoły chrześcijańskie i tradycja żydowska zalecają wyznawcom stałą lekturę Biblii; Pismo Święte stanowi też inspirację dla wielu nowych ruchów religijnych.
