Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest przedstawienie miejsca Episkopatu w stosunkach państwa i Kościoła w latach 1970–1989 i jego spojrzenia na rzeczywistość polityczną w okresie schyłku ideologii komunistycznej, który rozpoczął się wraz z objęciem władzy przez Edwarda Gierka4. Cezurą początkową jest 1970 r. – z dwóch bardzo istotnych powodów. W grudniu tego roku ster rządów w PRL przejęła nowa ekipa, z I sekretarzem KC PZPR na czele, bardziej pragmatycznym, skłonnym do rezygnacji z części dotychczasowych kanonów, co było nie do pomyślenia w czasach jego poprzednika. Ponadto w styczniu 1970 r. Episkopat zaczął funkcjonować na podstawie nowego statutu, przyjętego rok wcześniej (odnowiono wtedy wszystkie wewnętrzne struktury). Datą końcową analizy są częściowo wolne wybory do parlamentu z czerwca 1989 r., które były niewątpliwie punktem zwrotnym dla polskiej transformacji ustrojowej i oznaczały początek końca systemu komunistycznego w Polsce.