Wykaz skrótów / 13 Podziękowania / 15 Wprowadzenie. Etnograf w kołchozie, czyli uwagi o temacie, terenie i metodzie / 19 Część I. W kołchozie Rozdział 1. „Bez kołchoza życia nie ma”. Narracja o końcu i początku jako mit założycielski / 41 „Jak żyć bez kołchozu?” W stronę zbiorowej tożsamości kołchoźników / 41 Pamięć kolektywizacji, czyli gospodarze wobec końca świata. Casus zachodniobiałoruski / 52 Pamięć kolektywizacji, czyli gospodarze wobec dwukrotnego końca świata. Casus wschodniobiałoruski / 77 Rozdział 2. „Kołchoz musi być”. Długie trwanie wzoru feudalnego / 103 „Trudno żyć, ale przywykłszy”. Kołchoz oswojony / 103 „Szto zrobisz, tak treba musi”. Chłopski fatalizm i etos przetrwania / 122 Między ludzkim a kołchoźnym. Kołchozowa symbioza / 131 Kołchoźnik między panem, wójtem i plebanem. Kołchozowy feudalizm / 156 Część II. Kołchoźnik i pan Rozdział 3. Chamy versus pany. Odrębność grupowa jako fundament tożsamości / 191 Chłop i pan przed kołchozem i w kołchozie, czyli o współczesnej pańszczyźnie / 191 Stereotyp chama w relacji do pana, czyli mit o pochodzeniu po raz pierwszy / 210 Szlachetna szlachta i proste mużyki. Casus grodzieński / 222 „Mużyk je mużykom”, czyli w stronę opozycji człowiek : nieczłowiek. Casus poleski / 237 Stereotyp prostej mowy, czyli o konstruowaniu odrębności. Casus Grodzieński / 246 Rozdział 4. Chamy i pany. Między strukturą a communitas / 273 Cham i szlachcic jako kategorie statyczne i dynamiczne / 273 Nie ma abla bez kaina, czyli mit o pochodzeniu po raz drugi / 284 Chłopsko-pańska symbioza, alias mużyki-kołchoźniki i szlachta-kołchoźniki. Neutralizowanie odrębności / 308 Rozdział 5. Proste robocze ludzie. Praca na ziemi jako wartość konstytutywna dla tożsamości / 327 Praca na ziemi jako domena współdziałania człowieka i boga. Od wartości podstawowych do tożsamości zbiorowej / 327 Zapracowany naród między męką a modlitwą, czyli mit o pochodzeniu po raz trzeci / 360 Czarnarabocze ludzie, czyli o kołchoźniczym poczuciu krzywdy / 384 Trudolubiwe ludzie, czyli o kołchoźniczym poczuciu godności / 396 Chłop sam sobie panem, czyli wzór dobrego gospodarza przed kołchozem i w kołchozie / 418 (...)