Andrzej Strug, właściwie Tadeusz Gałecki ps. „Andrzej Strug”, „Borsuk”, „August Kudłaty” (ur. 28 listopada 1871 w Lublinie, zm. 9 grudnia 1937 w Warszawie) – pisarz i publicysta, wolnomularz, działacz ruchu socjalistycznego i niepodległościowego, beliniak, a także scenarzysta.
Życiorys[edytuj
Urodził się w rodzinie Władysława, właściciela sklepu kolonialnego w Lublinie, i Pauliny z Miklaszewskich[2]. Studiował w Instytucie Rolnictwa i Leśnictwa w Puławach. Działał w Kole Oświaty Ludowej i Polskiej Partii Socjalistycznej. W roku 1895 został uwięziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, a w 1897 skazany na zesłanie do guberni archangielskiej, gdzie przebywał do 1900 roku.
Po powrocie do kraju studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i z ramienia PPS brał udział w Rewolucji 1905 roku[4]. Był wtedy liderem Wydziału Chłopskiego, a następnie Wydziału Wiejskiego PPS i redagował pismo chłopskie „Gazetę Ludową”[5]. Ponownie aresztowany w 1907 musiał opuścić granice państwa rosyjskiego i wyjechał do Paryża. W 1910 roku był jednym z sygnatariuszy listu otwartego w sprawie pochowania ciała Juliusza Słowackiego na Wawelu. Pochówek oprotestował biskup krakowski Jan Puzyna[6]. Po powrocie z Francji, Strug wstąpił do organizacji „Strzelca”[4], a w okresie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów Józefa Piłsudskiego w stopniu wachmistrza sztabowego[4]. W latach 1915–1918 pełnił funkcję referenta politycznego w Polskiej Organizacji Wojskowej[4]. 9 lutego 1916 roku został formalnie zwolniony z Legionów Polskich.
W Polsce niepodległej reprezentował PPS-Lewicę. W 1918 roku wziął udział w tworzeniu Rządu Ludowego i został wiceministrem propagandy. W 1920 został członkiem założycielem Wielkiej Loży Narodowej Polskiej[4]. W 1927 roku otrzymał nagrodę literacką im. Elizy Orzeszkowej za całokształt twórczości[7]. W 1928 zasiadł z listy PPS w senacie, a w 1934 stał na czele Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela[4]. W latach 1924 i 1935 pełnił obowiązki prezesa Związku Zawodowego Literatów Polskich, którego był współzałożycielem[4] (był delegatem na zjazd ZZLP 4 lutego 1922 w Warszawie[8]). W 1934 odmówił przyjęcia członkostwa Polskiej Akademii Literatury, ponieważ protestował przeciwko procesowi brzeskiemu i Berezie Kartuskiej[4]. Do końca życia był aktywnym działaczem społecznym i politycznym. Pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach[4].
W swojej twórczości pisarskiej podejmował tematy wojenne i walki o idee sprawiedliwości społecznej, np. Ludzie podziemni, Dzieje jednego pocisku, Mogiła nieznanego żołnierza. Krytykował też współczesny kapitalizm w powieściach: Pieniądz, Żółty krzyż. Poznawszy Tatry w latach krakowskich studiów powracał do nich i Zakopanego dość często. Ta jego znajomość z problemami modnego podówczas uzdrowiska zaowocowała dość nietypową jak dla autora Ludzi podziemnych pozycją groteskowo-satyryczną pt. Zakopanoptikon.
W zestawie znajdują się następujące tytuły:
"Dzieje jednego pocisku": 1957 r., 272 s.
"W twardej służbie": 1957 r., 150 s.
"Pieniądz": 1957 r., 379 s.
"Portret" 1957 r., 245 s.
"Odznaka za wierną służbę": 1957 r., 143 s.
"Ludzie podziemni": 1957 r., 218 s.
"Ojcowie nasi": 1958 r., 305 s.
"Pokolenie Marka Świdy": 1958 r., 358 s.
"Kronika świeciechowska": 1958 r., 198 s.