Pierwsza wojna światowa zastukała do wrót miasta barwnego, wielokulturowego, industrialnego i wyjątkowego na mapie ówczesnej Europy. Żyli tu Polacy, Niemcy, Rosjanie i Żydzi, wszyscy z własną, odrębną narodowością, tradycjami i kulturą, ale też wszyscy połączeni Łodzią, która dawała szansę, choć często z biegiem lat pozbawiała nadziei. Kiedy nastał czas wojny miasto zostało porzucone przez dotychczasowe władze rosyjskie. Wtedy to przedstawiciele łódzkiego patrycjatu stworzyli Komitet Obywatelski, który zorganizował życie w mieście, zajął się administracją, sądownictwem, bezpieczeństwem mieszkańców oraz zaopatrzeniem w żywność. To Obywatele różnych narodowości uratowali to miasto i jej mieszkańców, jednocząc się właśnie jako Łodzianie. Historię tę przedstawiamy za pomocą tekstów, reprezentujących różne punkty widzenia. Zaczynamy od wspomnień – zawierających też analizę przebiegu i skutków wojny dla Łodzi – spisanych przez Mieczysława Hertza. Autor ten, jeden z członków Komitetu Obywatelskiego i pod każdym względem wybitny mieszkaniec miasta, jest pomimo ogromnych zasług postacią zapomnianą i znaną nielicznym. Odkrywa ją i przybliża nam w swoim szkicu biograficznym Paweł Spodenkiewicz. Przypominamy też postać Jana G. Blocha, twórcy linii kolejowej Koluszki – Łódź, który wybuch, przebieg i tragiczne skutki pierwszej wojny światowej przewidział dużo wcześniej, bo w wydanym w roku 1898 dziele zatytułowanym Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym. Jak dalece jego przemyślenia były prorocze i wizjonerskie, pokazują prezentowane Czytelnikowi fragmenty tego dzieła. Inne spojrzenie na walkę Łodzi o przetrwanie i na toczące się działania wojenne odkryjemy w pamiętniku prowadzonym przez brytyjską pielęgniarkę Violettę Thurstan. Uznaliśmy, że warto upowszechnić ten tekst ze względu na wyrażone w nim emocje oraz cenne obserwacje naocznego świadka. Przebieg samej Operacji Łódzkiej oraz jej tło opisała prof. Uniwersytetu Łódzkiego Jolanta Daszyńska, która jest uznaną specjalistką na tym polu. Książka Bezbronne miasto to hołd i podziękowanie, jakie składamy Obywatelom Łodzi z lat 1914–1918.