Publikacja z psychologii różnic indywidualnych, poświęcona pozaintelektualnym wyznacznikom sprawności wykonywania operacji umysłowych (czynności myślenia), zwanych wytwarzaniem dywergencyjnym i konwergencyjnym, a kojarzonych z twórczością (w tym przypadku nieco na wyrost) oraz z inteligencją. Autor omawia i bada indywidualne, w pewnym zakresie zaś też środowiskowe, czynniki powodzenia takich operacji. Rozważane są ich konteksty osobowościowo-afektywne, w tym znaczenie poczucia własnej skuteczności, rola samooceny, jak również wpływ oceny zewnętrznej dotychczasowych wyników myślenia, racjonalność–intuicyjność jako styl myślenia, waga sytuacyjnej i dyspozycyjnej potrzeby domknięcia poznawczego oraz – już tylko na gruncie teoretycznym – uwarunkowania biologiczne. Główna konkluzja to stwierdzenie daleko idącej specyficzności myślenia dywergencyjnego i konwergencyjnego – wyraża to między innymi ich odmienna wrażliwość na działanie tych samych czynników, potencjalnie korzystnych dla przebiegu operacji umysłowych. Jednymi z ciekawszych spostrzeżeń szczegółowych są zaś następstwa manipulacji eksperymentalnej obniżającej stan potrzeby domknięcia poznawczego. Książka adresowana jest do badaczy zdolności, uzdolnień lub twórczości oraz studentów zainteresowanych tą problematyką.