Zwierzęta towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Proces ich udomowiania rozpoczął się ok. 10 tys. lat temu. Człowiek udomowił łącznie ponad 90 gatunków zwierząt, choć część z nich obecnie występuje tylko w stanie wolnym. Proces udomowienia jednak trwa nadal, gdyż w przyrodzie ciągle odkrywamy gatunki zwierząt o unikatowych właściwościach, które mogą być wykorzystane w produkcji żywności, ale również jako zwierzęta towarzyszące w poprawie do- brostanu życia człowieka. Największe zmiany cech użytkowych zwierząt udomowionych nastąpiły w XX wieku. W tym czasie wprowadzono genetykę populacji, genomikę, poznano procesy fizjologicznych przemian w organizmach zwierząt, opracowano systemy wartościowania pasz, określono ich zapotrzebowanie na składniki pokarmowe, poznano możliwości produkcyjne, ale też genetyczne i środowiskowe uwarunkowanie ich zdrowia i produkcji. Wydajność zwierząt zwiększyła się wielokrotnie, w tym wydajność mleka, liczba znoszonych jaj, tempo przyrostów i wykorzystanie paszy. Zmieniły się także relacje z człowiekiem. Zoopsychologia pozwala odkrywać ciągle nowe unikatowe cechy i właściwości zwierząt, co pozwala lepiej zrozumieć ich zachowanie i potrzeby. Są to informacje wykorzystywane do poprawy dobrostanu życia zwierząt, warunków ich utrzymania i hodowli. Obecnie, obok tradycyjnych form użytkowania zwie-rząt (praca, produkcja mleka, mięsa, jaj, miodu itp.) coraz większego znaczenia nabierają alternatywne formy ich wykorzystania (towarzyszenie człowiekowi, animaloterapia, sport, rekreacja itp.). A zatem, zwierzęta nie tylko dostarczają pracy i pokarmu, ale w coraz szerszym zakresie towarzyszą człowiekowi, poprawiają jego zdrowie i komfort życia. W globalizującym się świecie dotychczasowe kształcenie na kierunku zootechnika powinno być rozszerzone o podstawy hodowli i użytkowania innych gatunków zwierząt, w tym ssaków i ptaków o różnym stopniu udomowienia i zwierząt laboratoryjnych. Hodowla tych zwierząt z każdym rokiem nabiera coraz większego znaczenia, szczególnie w krajach rozwiniętych gospodarczo. Niestety, w dalszym ciągu, nadzór nad handlem, dystrybucją i utrzymaniem zwierząt pozostaje często w rękach amatorów nieznających podstawowych zasad chowu, hodowli i użytkowania, co powoduje stres i czyni krzywdę zwierzętom. Zootechnika obecnie powinna być nauką o hodowli wszystkich zwierząt - hozologią, a nie dyscypliną zawężoną tylko do zwierząt gospodarskich. W procesie edukacji powinna dostarczyć wiedzy o chowie i hodowli różnych gatunków zwierząt utrzymywanych i hodowanych przez człowieka, by zapewnić im, niezależnie od kierunku użytkowania, dobrostan zgodny z ich fizjologią i zdolnością odbierania złożonych relacji z człowiekiem. Prawo o ochronie zwierząt, ratyfikowane przez większość krajów świata, musi być respektowane, by zwierzęta żyły w godziwych warunkach, a kontakt z człowiekiem tego nie burzył. Każda hodowla i działalność komercyjna w tym zakresie powinny być poprzedzone koniecznością uzyskania odpowiedniej koncesji, która określi kompetencje hodowców oraz zapewni zwierzętom warunki utrzymania i hodowli zgodne z ich potrzebami, a także zapewni realizację przepisów prawa o hodowli zwierząt. Uwzględniając powyższe aspekty, rozszerzamy treść podręcznika o nowe gatunki i formy utrzymania zwierząt, m.in. o: inne ssaki w hodowli, zwierzęta towarzyszące człowiekowi i zwierzęta laboratoryjne, hodowlę ryb. ! Uwagi: Oprawa zarysowana i zabrudzona. Brzegi stron zakurzone.