Przeciw marzeniu? Jedenaście przykładów, ośmioro pisarzy. Prezentowana książka podejmuje wątek zaniedbywany w ostatnim półwieczu literaturoznawstwa: ani strukturalizm, ani poststrukturalizm nie sprzyjały refleksji o rzeczywistości w literaturze. W pewnej mierze na braku zainteresowania zaważyło także myślowe dziedzictwo dziewiętnastego wieku: od Hegla i jego wykazywania intelektualnego charakteru zmysłowego doświadczenia świata po wszechobecną według Nietzschego interpretację. Ten właśnie zaniedbywany problem rzeczywistości w literaturze podejmuje Stefan Szymutko w swej książce ==Przeciw marzeniu? Jedenaście przykładów, ośmioro pisarzy==. Interesował go zawsze, badania nad nim podjął już w książce poświęconej pisarstwu Teodora Parnickiego (==Zrozumieć Parnickiego==, Katowice 1992), opracował natomiast teoretycznie i dowiódł występowania problemu w praktyce literackiej, analizując dzieła różnych rodzajów i gatunków, kiedy pisał ==Rzeczywistość w literaturze i w literaturoznawstwie== (Katowice 1998). Wszakże w ==Przeciw marzeniu?...== to nie sposób istnienia rzeczywistości w słowie interesuje Szymutkę najbardziej, mimo iż pierwszy ľ ważny, teoretyczny, wprowadzający ľ rozdział pt. ==Rzeczywistość milcząca w słowie== poświęca autor właśnie ontologii tego, co w dziele literackim niejęzykowe, co pojawia się na obrzeżu słowa - tam, gdzie zaczyna się milczenie. W niniejszej książce liczy się przede wszystkim to, w jaki sposób rzeczywistość przeszkadza literaturze, wyobraźni literackiej, zawadza marzeniu. Najwięcej pisze Szymutko o Parnickim, ale obszernie również o Sienkiewiczu, ważnymi bohaterami książki są także Schulz i Gombrowicz.