Księga Gibbona należy do podstawowego kanonu nowożytnej klasyki historycznej i zajmuje w nim miejsce poczesne. Ma wszystkie walory historiografii tradycyjnej, wolnej od scjentyzmu obecnej humanistyki; od historiografii nowoczesnej zaś zbliża ją racjonalizm, odwaga intelektualna i inteligencja autora, pozwalające w jakimś stopniu przezwyciężyć zrozumiałe w jego czasach ograniczenia źródłowe i metodologiczne. Całość dzieła obejmuje okres od pierwszych symptomów kryzysu imperium rzymskiego pod koniec II wieku aż do zdobycia "Nowego Rzymu", Konstantynopola, przez Turków w roku 1453. Kilkakrotnie wydawany przez PIW przekład początkowych tomów, któremu nadano tytuł Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, kończy się śmiercią cesarza Juliana Apostaty i wraz z nią klęską restytucji pogaństwa w Rzymie. Niniejsza kontynuacja tego przekładu (lekturowe może być ona traktowana jako samodzielna książka) doprowadza czytelnika do symbolicznego roku 476, kiedy germańscy najemnicy zdjęli z tronu ostatniego cesarza zachodniorzymskiego, Romulusa Augustulusa. Dalsze dzieje wschodniej części imperium składają się już, według naszej terminologii, na historię Bizancjum. Rozkład Rzymu przypisywano przeniesieniu siedziby cesarstwa, ale rozważania autorów wykazały, że władza została podzielona, a nie usunięta. Tron Konstantyna wzniesiono na Wschodzie, podczas gdy Zachodem władali nadal kolejni cesarze, którzy rezydowali w Italii i rościli sobie prawo do równego dziedzictwa, legionów i prowincji. Od wynalezienia rzemiosł wojna, handel i zapał religijny zaszczepiły nieocenione dary pośród dzikich ludów starego i nowego świata; stopniowo rozpowszechniły się one i nigdy nie znikną. Możemy więć wyciągnąć radosny wniosek, że na świecie każda epoka wzmogła i nadal wzmaga prawdziwe bogactwo, szczęście, wiedzę, a może też cnotę rasy ludzkiej. Edward Gibbon (ur. 27 kwietnia 1737 w Putney, zm. 16 stycznia 1794 w Londynie) – angielski historyk, członek Parlamentu, wolnomularz. Edward Gibbon, uważany za najwybitniejszego historyka angielskiego XVIII w., jest autorem monografii Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego (1776–1789). Jest to jedna z najsławniejszych książek historycznych wszech czasów. Gibbon jest uznawany za najnowocześniejszego historyka epoki oświecenia. W swoich pracach opierał się na źródłach, dzięki czemu tworzył narrację precyzyjną naukowo, ale również o wysokich walorach literackich. Dzięki temu jego dzieła do dzisiaj nie straciły aktualności i są nadal podstawą historiografii. Polski przekład dzieła Gibbona obejmuje czasy od zgonu Marka Aureliusza do zabicia Odoakra (180-493 n.e.)