Cykl powieści i opowiadań francuskiego pisarza Honoriusza Balzaka składający się z ponad 130 utworów, w których wielokrotnie pojawiają się te same postacie, a jest ich ponad 2000.
Balzak potraktował człowieka jako gatunek przyrodniczy i rozpatruje jego odmiany występujące w różnych środowiskach. Bazą danych Balzaka były luźne notatki (wszystko pisał odręcznie), ustawicznie przenoszone z jednego miejsca pobytu do innego.
Jądrem cyklu jest powieść Ojciec Goriot, od której zaczęła się koncepcja Komedii Ludzkiej. Pomysł polegał na zaludnieniu tymi samymi postaciami cyklu utworów.
Styl utworów Balzaka odznacza się licznymi obszernymi opisami tła historycznego oraz środowiska, co odzwierciedla zasadnicze założenie autora, że istnieje wzajemna zależność między charakterem jednostki a otoczeniem.
Siłą napędową jego postaci jest dążenie do kariery i zdobycie pieniędzy. Sprawy finansowe Balzak znał z własnego doświadczenia. Opisy operacji kredytowych (weksle, długi, wierzyciele, egzekucje) mogą służyć jako przykłady podręcznikowe z ekonomii.
Mało który pisarz poświęcił tyle miejsca w swych dziełach pieniądzowi, ponieważ to pieniędzmi jest wyłożona droga do sukcesu, władzy i luksusu.
Obok pieniądza najważniejszym tematem jest miłość, Balzak zgłębił duszę (psychikę) kobiety, jak mało który pisarz. Po pierwszych sukcesach literackich Balzak prowadził bujne życie towarzyskie, był ulubieńcem pań z towarzystwa, które nie szczędziły mu swych wdzięków. On za to chcąc zaimponować swym kochankom, wydawał więcej, niż zarabiał, przez co tonął w długach i ratował się, biorąc zaliczki na powieści, których jeszcze nie napisał.
Struktura Komedii Ludzkiej – Balzak przedstawił założenia do całego cyklu w obszernej przedmowie do tomu I Komedii Ludzkiej, podpisanej przez niego w lipcu 1842, gdzie napisał między innymi: Jeżeli Georges Leclerc de Buffon stworzył wspaniałe dzieło, próbując dać w jednej książce całokształt zoologii, czyż nie można by podobnego dzieła dokonać dla społeczeństwa?
Tam również znajdujemy przewidziany przez niego podział, w którym wykazano również utwory wydane później:
Część I – Studia obyczajowe, które tworzą historię powszechną społeczeństwa, zbiór wszystkich jego dzieł i spraw..., składające się z sześciu (jak to ujął Balzak) ksiąg:
sceny z życia prywatnego
sceny z życia prowincji
sceny z życia paryskiego
sceny z życia politycznego
sceny z życia wojskowego
sceny z życia wiejskiego
Studia filozoficzne, druga część cyklu, wspierająca się na części I W nich wykazuję przyczynę społeczną wszystkich zjawisk; odmalowuję kolejno spustoszenia myśli
Studia analityczne
1. Pułkownik Chabert, Msza ateusza, Kuratela, Kontrakt ślubny, Drugie studium kobiety - 1958 r., 366 s.
2. Modesta Mignon, Pierwsze kroki, Albert Savarus - 1957 r., 566 s.
3. Wendeta, Podwójna rodzina, Zgoda w małżeństwie, Pani Firmiani, Studium kobiety, Fałszywa kochanka, Córka Ewy, Zlecenie, Granatka - 1957 r., 457 s.
4. Kobieta porzucona, Honoryna, Beatrix - 1957 r., 457 s.
5. Gobseck, Kobieta trzydziestoletnia, Ojciec Goriot - 1958 r., 506 s.
6. Piotrusia, Proboszcz z Tour, Kawalerskie gospodarstwo - 1958 r., 510 s.
7. Znakomity Gaudissart, Muza z zaścianka, Stara panna, Gabinet starożytności - 1958 r., 512 s.
8. Dom pod Kotem z Rakietką, Bal w Sceaux, Listy dwóch młodych mężatek, Sakiewka - 1957 r., 442 s.
9. Urszula Mirouet, Eugenia Grandet - 1958 r., 445 s.