Herodot z Halikarnasu - (ur. ok. 484 p.n.e. w Halikarnasie, obecnie Bodrum w Turcji, zm. ok. 426 p.n.e. w Turioj lub Atenach) – historyk grecki, zwany Ojcem historii, czasem także Ojcem geografii. Jedynym zachowanym jego dziełem jest 9-księgowa relacja z wojen perskich, opisująca także geografię i historię Hellady, Persji i Egiptu oraz okolicznych krain, zatytułowana Dzieje (Ἱστορίαι Historiai, łac. Historiae). Jego relacje nie były zawsze dokładne, ale − w odróżnieniu od wielu innych historyków, aż po czasy dzisiejsze − zawsze opatrzone klauzulą „zgodnie z tym, czego się dowiedziałem” (Dzieje, I, 2) i „Ja zaś muszę podać, co się opowiada, ale bynajmniej nie jestem zobowiązany w to wierzyć i te słowa mają się odnosić do całych mych Dziejów.” (VII, 152).
Syn Lyksesa i Dryo urodził się w Halikarnasie, w Karii. W czasach wcześniejszych miasto należało do doryckiej heksapolis, w skład której wchodziły także Lindos, Ialissos, Kamejros, Kos i Knidos. Mimo doryckiego pochodzenia kolonii językiem tych miast był joński, o czym świadczą zachowane inskrypcje.
Pochodził ze znakomitego rodu: był bratankiem powszechnie znanego w tamtych czasach poety Panyassisa, autora epickich poematów o Heraklesie i tekstów o zakładaniu miast jońskich. Panyassis był spadkobiercą tradycji Homera, Eumelosa, Kallinosa, Tyrtajosa i Solona i prawdopodobnie pod wpływem stryja młody Herodot zapoznał się z całą literaturą grecką po Pindara i Ajschylosa włącznie. Te wczesne studia znalazły swe późniejsze odbicie w jego „Dziejach”. Panyassisowi (który miał przydomek „wróżbita”) zawdzięczał też Herodot zainteresowanie dla podziwiania egzotycznej dlań przyrody odwiedzanych krain i mistycyzmu.
Miasto rodzinne Herodota stanowiło, za jego życia – wraz z Kos, Nisiros i Kalyndają – małe państewko wasalne podległe zwierzchnictwu perskiemu, a podporządkowane bezpośrednio władzy królowej Artemizji. Herodot z zachwytem pisał o jej mądrości i przedsiębiorczości (VII, 99, VIII, 68n, 93, 101nn). Jednak za panowania jej następcy – Lygdamisa – w mieście wybuchły zamieszki na tle politycznym, podczas których Panyassis zginął, zaś Herodot, po stłumieniu buntu przez tyrana, zmuszony został do ucieczki. Udał się początkowo na wyspę Samos, gdzie spędził kilka lat pisząc o jej zabytkach i niedawnej świetności (III, 39nn). Stamtąd też – i zapewne wcześniej, z Halikarnasu – podejmował swe pierwsze wyprawy azjatyckie.
! Uwagi:
Oprawa wytarta i lekko zabrudzona, brzegi pożółkłe. Rogi książki delikatnie zabrudzone.