Muzeum Narodowe Prado (hiszp. Museo Nacional del Prado) – muzeum w Madrycie, jedno z największych muzeów na świecie. Zostało utworzone w 1819 przez króla Ferdynanda VII na prośbę jego drugiej żony, Marii Izabeli Braganza. Oryginalny, klasycystyczny budynek, zbudowany w 1785 według projektu Juana de Villanueva, był kilkakrotnie rozbudowywany w XX w.Muzeum Prado mieści się w klasycystycznym budynku Edificio Villanueva z XVIII wieku przy alei Paseo del Prado, a przy jego wejściach znajdują się pomniki najwybitniejszych malarzy hiszpańskich: Velazqueza oraz Goyi. Architekt Juan de Villanueva w 1785 roku z polecenia Karola III rozpoczął budowę Prado w stylu neoklasycznym. Na początku funkcja budynku nie była uzasadniona, zdecydował o niej wnuk, Ferdynand, zachęcany przez żonę królową Marię Isabellę de Berganza, która zdecydowała się na wykorzystanie budynku jako Królewskie Muzeum malarstwa i rzeźby. Królewskie Muzeum wkrótce zostało zmienione na Narodowe Muzeum malarstwa i rzeźby, a następnie na Muzeum Narodowe Prado, oficjalnie otwarte dla publiczności w listopadzie 1819 roku. Głównym jego celem było ukazywanie sztuki należącej do korony królewskiej i pokazanie, że sztuka hiszpańska jest równie dobra co sztuka innych krajów Europy. W 1868 roku, obalono z rządów Isabellę II, muzeum upaństwowiono i zmieniono nazwę na Muzeum Prado. Budynek mieszczący królewskie zbiory sztuki szybko okazał się za mały i w 1918 roku nastąpiło pierwsze rozbudowanie. Od tego czasu muzeum mieściło w sobie ponad 2300 obrazów, które zostały włączone do kolekcji, jak również duża liczba rzeźb, druków, rysunków oraz spadki i darowizny, które stanowią większość nowych nabytków. Do nowych nabytków należały między innymi rysunki i przedmioty sztuki dekoracyjnej pozostawione przez Pedro Fernándeza Durána. Szczególnie ważne darowizny obejmują Barona Emile d’Erlanger, który podarował obraz Goi z 1881 roku. Pierwszy katalog Muzeum został opublikowany w 1819 roku i przeznaczony wyłącznie do malarstwa hiszpańskiego, zawierał 311 obrazów, chociaż muzeum mieściło w tym czasie 1,510 obrazów z różnych królewskich rezydencji, Sitios Reales. Wyjątkowa kolekcja królewska, stanowi do dnia dzisiejszego jądro Muzeum del Prado, zaczęła się powiększać w XVI w. w czasach Karola V i kontynuowana za czasów kolejnych monarchów Habsburgów i Burbonów. Ich wysiłki i determinacja doprowadziły do znacznego wzbogacenia Królewskiej Kolekcji, do której należą: Zdjęcie z krzyża Rogiera Van Der Weydena, Ogród ziemskich rozkoszy Hieronima Bosch’a, Las Menins Velázquez oraz wiele innych. Oprócz hiszpańskiej kolekcji do muzeum trafiły zbiory z Museo de la Trinidad oraz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej, ponadto liczne darowizny i zakupy kluczowych dzieł, doprowadziły do wzrostu kolekcji. W latach 1873-1900 Museo del Prado pomogło udekorować ratusze, nowe uniwersytety i kościoły. Muzeum wypożyczało zbiory, które później wróciły do budynku Villanueva. Podczas Drugiej Republiki Hiszpańskiej od 1931 do 1936 skupiono się na budowaniu prowincjonalnych muzeów. Podczas hiszpańskiej wojny domowej, na podstawie zlecenia Ligi Narodów, usunięto 353 obrazy i 168 rysunków, które wysłano do Walencji, następnie do Girony i do Genewy. W pierwszych latach dyktatury Francisco Franco wiele obrazów zostało umieszczonych w ambasadach. W 2007 roku została otwarta nowa część muzeum zaprojektowana przez architekta Rafaela Moneo, lekka, prosta i skromna budowla. Na początku w jego murach mieściło się 1.510 dzieł sztuki, chociaż zwiedzający mogli zobaczyć jedynie 311 wybranych eksponatów. Aktualnie w Muzeum Prado znajduje się około 7.600 obrazów, 1.000 rzeźb, 4.800 miedziorytów, 8.200 rycin oraz niezliczona liczba rzeźb, elementów sztuki dekoracyjnej i dokumentów historycznych. Ponad 3.100 rozmaitych dzieł sztuki jest wypożyczona lub poddawanych renowacji w muzealnym konserwatorium. ! Uwagi: Obwoluta naderwana na grzbiecie, lekko wytarta. Brzegi stron nieco zakurzone.
