Lata okupacji Lutosławski spędził w Warszawie, zarabiając na życie jako pianista. Początkowo występował sam, później – w duecie fortepianowym z Andrzejem Panufnikiem (1914–1991), kolegą ze studiów i wybitnym kompozytorem. Repertuar duetu obejmował głównie transkrypcje znanych utworów symfonicznych oraz improwizacje. W roku 1941, idąc za radą jednego z kolegów-muzyków, Lutosławski napisał parafrazę popularnego Kaprysu a-moll op. 1 nr 24 na skrzypce solo Niccolò Paganiniego. Wariacje są w istocie właśnie parafrazą, nie zaś samodzielną kompozycją, taką jak choćby Rapsodia na temat Paganiniego Sergiusza Rachmaninowa czy osnute na tym samym temacie Wariacje Borisa Blachera. Tematowi Kaprysu nie towarzyszą tu bowiem jego wersje stworzone przez Lutosławskiego, lecz te, które składają się na oryginalny utwór, parafraza polega zaś na ich odpowiednim przekomponowaniu. (Podobnie pomyślane jest opracowanie Kaprysu na skrzypce i fortepian, którego dokonał wcześniej Karol Szymanowski w swoim op. 40.) Lutosławski zadbał o wzbogacenie pierwowzoru pod względem harmoniki i faktury. Powstała kompozycja o pikantnym brzmieniu, prawdziwy fajerwerk pianistycznej i kompozytorskiej wirtuozerii. Taką muzykę skomponowałby Paganini, gdyby dane mu było żyć w czasach Béli Bartóka i Karola Szymanowskiego, zostać pianistą, a przede wszystkim – twórcą o talencie Lutosławskiego. Wariacje zyskały z czasem rangę wielkiego przeboju. Weszły do repertuaru wszystkich znaczących duetów fortepianowych na świecie; są dziś najczęściej wykonywanym utworem kompozytora. W 1977 roku Lutosławski dokonał transkrypcji na fortepian z towarzyszeniem orkiestry. ! Uwagi: Oprawa nieznacznie wytarta, pożółkła. Strony zakurzone, pożółkłe.