Mimo że filmy science fiction przedstawiają różnorodne wizje przyszłości, ich treści powiązane są z teraźniejszością, stanowią konsekwencję obecnego stanu rzeczy. Moglibyśmy więc przyjąć definicję Jacka Shadoiana, w myśl której gatunki filmowe są kulturowymi metaforami i psychicznymi zwierciadłami, pozwalającymi wejrzeć nam w głąb duszy danej społeczności. W ten sposób fantastyka naukowa - w jej wymiarze wizjonerskim, jak i katastroficznym - służyłaby przedstawianiu dwoistej natury człowieka i świata, nadziei i obaw związanych z rozwojem nauki czy podbojem kosmosu, a zarazem pozwalałaby (w przeciwieństwie do horroru) na zachowanie wiary w rozum.