Jedna z najbardziej znanych powieści przygodowych w historii literatury opowiada dzieje życia Edmunda Dantesa. Akcja utworu rozpoczyna się w końcu lutego 1815 roku w Marsylii. Dziewiętnastoletni Edmund Dantès, młody marynarz, idealista niedostrzegający wokół siebie zła, ma zostać kapitanem okrętu handlowego „Faraon” i ożenić się z ukochaną Katalonką Mercedes. Tymczasem zakochany w dziewczynie Fernand Mondego i buchalter okrętowy Danglars, zazdroszczący mu awansu w pracy, piszą donos, w którym oskarżają go o bonapartyzm. Wykorzystują fakt, że w czasie ostatniego rejsu umierający kapitan statku poprosił Edmunda o doręczenie listów do Napoleona I przebywającego na Elbie oraz o odbiór innego pisma i dostarczenie go do adresata. Edmund, który nie wie, że tak zaczyna się spisek mający na celu powrót cesarza, polecenie wypełnia. W rezultacie donosu młodzieniec zostaje aresztowany w czasie własnego przyjęcia zaręczynowego. Podczas przesłuchania przed zastępcą prokuratora królewskiego de Villefortem ten ostatni z przerażeniem stwierdza, że adresatem listu wiezionego przez Dantèsa i uczestnikiem spisku bonapartystów jest jego ojciec, Noirtier de Villefort. Aby fakt ten nigdy nie wyszedł na jaw, sądownik nakazuje uwięzienie marynarza w zamku d'If bezterminowo i bez wyroku sądowego. W więzieniu bohater spędza czternaście lat. Spotyka tam innego więźnia politycznego, włoskiego księdza i uczonego – Farię. Ten przekazuje mu swoją rozległą wiedzę z zakresu nauk ścisłych i humanistycznych, uczy języków obcych. Opowiada także o skarbie rodu Spadów ukrytym na wysepce Monte Christo. Po śmierci Farii wskutek ataku apopleksji, Dantèsowi udaje się ukryć w jego całunie, a gdy domniemane ciało zmarłego zostaje wyrzucone do morza – odpłynąć i uciec. Dociera na statek przemytników, zaciąga się w ich szeregi, a następnie trafia na Monte Christo i odnajduje skarb – większy, niż oczekiwał. Dzięki zdobytej fortunie może opuścić grupę przestępców i wrócić do Marsylii. Podaje się za kogoś innego, ale lata więzienia odmieniają go nie do poznania. Dowiaduje się, że jego ojciec zmarł, zaś Mercedes wyjechała z miasta. Odnajduje swojego dawnego sąsiada Caderousse'a, któremu przedstawia się jako ksiądz Busoni. W zamian za wart 50 tys. franków diament mężczyzna opowiada, w jakich okolicznościach Edmund Dantès trafił do więzienia. Jego informacje pokrywają się z tym, co drogą logicznego wnioskowania ustalił wcześniej w rozmowie z Dantèsem ksiądz Faria. Caderousse opowiada również, że półtora roku po zniknięciu Edmunda Mercedes wyszła za mąż za Fernanda, Fernand otrzymał tytuł hrabiowski i wzbogacił się, zaś Danglars został zamożnym bankierem. Bohater utwierdza się w swoim planie zemsty na donosicielach. Przed przystąpieniem do jego realizacji ratuje przed bankructwem swojego dawnego pracodawcę, marsylskiego armatora Morrela. Mija dziewięć lat. Syn Fernanda i Mercedes, Albert de Morcerf i jego przyjaciel Franz d'Epinay spędzają karnawał w Rzymie. Ich sąsiadem w hotelu jest bajecznie bogaty hrabia Monte Christo – pod takim nazwiskiem ukrywa się Edmund Dantès. W czasie jednej z zabaw maskowych Albert poznaje uroczą dziewczynę i udaje się z nią na schadzkę. Okazuje się, że była to pułapka – młodzieniec został porwany przez bandę Luigiego Vampy. Dzięki hrabiemu Monte Christo zostaje jednak uwolniony. Wdzięczny młodzieniec obiecuje, że w zamian wprowadzi arystokratę w środowisko paryskich wyższych sfer. Tak też się dzieje, a ekscentryczny milioner staje się szybko najpopularniejszą postacią w stolicy Francji. Nawiązuje osobistą znajomość z Fernandem de Morcerfem, bankierem Danglarsem i de Villefortem, który awansował na głównego prokuratora królewskiego. Stopniowo realizuje swój plan zemsty. Za sprawą faktów ujawnionych przez odnalezioną przez niego Hayde, córkę Alego Tebelina Paszy, wychodzi na jaw, że Fernand Mondego był nie bohaterem wojny o niepodległość Grecji, ale zdrajcą, który wydał Turkom i osobiście zamordował Alego Paszę. Manewry finansowe hrabiego doprowadzają bank Danglarsa do bankructwa, zaś jego córka omal nie poślubia byłego galernika, którego Monte Christo wprowadził na salony pod fałszywym nazwiskiem włoskiego wicehrabiego Andrei Cavalcantiego. Równocześnie żona de Villeforta, pragnąc zapewnić dziedziczenie majątku męża przez swojego syna, zabija jego teściów i usiłuje otruć córkę z pierwszego małżeństwa, Walentynę. Również te czyny zainspirował Monte Christo, opowiadając kobiecie o działaniu trucizn roślinnych. Dowiedziawszy się, że Maksymilian Morrel, syn jego dawnego pracodawcy i dobroczyńcy, zakochał się w Walentynie de Villefort, hrabia ratuje dziewczynę przed macochą–trucicielką, podając jej płyn, po którym dziewczyna zapada w letarg. De Villefort, przekonany, że jego córka zmarła, żąda od żony, by popełniła samobójstwo, w przeciwnym razie zapowiada, że oskarży ją o morderstwo w sądzie. Kobieta podaje truciznę sobie i synowi. Tego samego dnia, w czasie rozprawy sądowej, pojmany „Andrea Cavalcanti” ujawnia, że jego ojcem był sam de Villefort. Po powrocie do domu de Villefort odkrywa, że jego żona i syn nie żyją i popada w obłęd. Doprowadzony do bankructwa baron Danglars ucieka przed swoimi wierzycielami do Rzymu, gdzie wpada w ręce Luigiego Vampy. Pogrążony w wahaniach co do słuszności swoich czynów, Monte Christo udaje się do zamku d'If, gdzie po rewolucji lipcowej więzienie zostało zamienione w muzeum. Oglądając dawną celę utwierdza się w przekonaniu, że miał prawo do odwetu. Następnie doprowadza do spotkania obudzonej z letargu Walentyny i Maksymiliana, sam zaś odjeżdża na wschód razem z zakochaną w nim Hayde. Tom I - 638 s. Tom II - 406 s.